De vluchtelingencrisis zorgt voor een tekort aan plaatsen in de pre-opvang en in de eigenlijke opvangcentra. De crisis heeft een sterke invloed op het traject dat een asielzoeker aflegt in ons land.

CHARLOTTE VAN CAMPENHOUT

Vannacht moesten ongeveer tachtig vluchtelingen op straat slapen omdat er niet genoeg plaats was in de WTC III-toren, waar het Rode Kruis opvang voor vluchtelingen regelt.

‘Die pre-opvang was een oplossing voor de situatie in het Maximilaanpark (waar in september een heel vluchtelingententenkamp ontstond, red.)’, legt Charlotte Vandycke van Vluchtelingenwerk Vlaanderen uit, ‘maar eigenlijk is het dus een oplossing voor een probleem dat België zelf creëert door een limiet te plaatsen op het aantal asielzoekers dat elke dag wordt geregistreerd. Deze limiet bestaat omdat er niet genoeg opvangplaatsen zijn.’

De pre-opvang is bovendien zeer basic en niet eigen aan de weg die een vluchteling normaal aflegt in ons land, aldus Vandycke. ‘Maar de vluchtelingencrisis beïnvloedt het traject van een vluchteling in grote mate.’

HET HUIDIG TRAJECT VAN EEN VLUCHTELING


1. Dienst Vreemdelingenzaken

Stel, u bent uw land ontvlucht, terechtgekomen in België en wil hier graag blijven. Dan moet u eerst en vooral asiel krijgen. Dat kan aangevraagd worden bij de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) in Brussel, meteen uw eerste stopplaats.

Na ongeveer een week slechts 150 aanvragen per dag te registeren wegens de slechte luchtkwaliteit in het kantoor, registreert DVZ sinds vandaag opnieuw 250 aanvragen. ‘Er zijn drie kantoren vrijgemaakt, waardoor 250 aanvragen per dag opnieuw mogelijk wordt’, aldus woordvoerder Geert De Vulder.

Niettemin kloppen er dagelijks meer dan 250 vluchtelingen aan bij DVZ. Vanaf vluchteling 251 worden er papieren uitgedeeld met daarop de datum waarop men moet terugkomen. Die wachttijd kan oplopen tot meer dan een week. Voor die mensen is er de pre-opvang die het Rode Kruis voorziet.

2. De pre-opvang en bufferopvang in de WTC III-toren

Vandaag werden er in totaal 198 mensen uitgenodigd om op 12 en 13 november terug te komen.

Het Rode Kruis heeft in de WTC III-toren 500 plaatsen voor vluchtelingen die nog geen registratiegesprek hebben gehad. Die plaatsen - site A van het WTC III-gebouw - zitten al sinds zondagnacht helemaal vol.

Wel is er nog plaats in site B, dat 500 plaatsen biedt aan vluchtelingen die wél hun registratiegesprek hebben gehad, maar nog geen asielcentrum toegewezen kregen. Een bufferopvang dus. Gisteravond werd die opgevuld met de mensen voor wie er geen plaats meer was in de pre-opvang. Een tachtigtal mensen moest echter noodgedwongen op straat slapen.

Heeft een vluchteling ‘geluk’, dan slaapt zij/hij vanavond in de pre-opvang of de bufferopvang van het Rode Kruis. Anders wacht een nacht buiten in de kou.

3. Opnieuw Dienst Vreemdelingenzaken

Een sprong in de tijd: het is 13 november en u bent een vluchteling die mag terugkeren naar DVZ. Na een registratiegesprek wordt u doorverwezen naar een collectief opvangcentrum.

4a. Bufferopvang

Het gebeurt dat u nog niet meteen doorverwezen kan worden naar een opvangcentrum wegens plaatsgebrek. Dan moet u opnieuw overnachten in de bufferopvang van het Rode Kruis.

4b. Collectieve of individuele opvang

Uiteindelijk krijgt u een opvangplaats toegewezen. Dat kan een collectief opvangcentrum zijn, waarvan er een zestigtal zijn in België zoals Koksijde en Leopoldsburg. Die worden georganiseerd door Fedasil (19), Rode Kruis Vlaanderen (19), Croix-Rouge francophone (23), Mutualités socialistes (1), Samu Social (1) en enkele privébedrijven (4).

Er bestaat ook individuele opvang, dat gaat dan om appartementjes en studio’s. Daar staan OCMW’s en NGO’s zoals Vluchtelingenwerk en Ciré voor in.

Op dit moment is 98 procent van de 27.000 beschikbare plaatsen in België bezet, stelt Fedasil vast. Daarom wil het dit jaar nog 8.000 extra plaatsen. De bufferopvang in het WTC III-gebouw is op dit moment dus wel degelijk nodig.

In ieder geval, u blijft in uw opvang - collectief of individueel - totdat uw asielprocedure afgerond is. Hoe lang dat duurt hangt af van aanvraag tot aanvraag, vertelt De Vulder van DVZ. ‘Syriërs krijgen bijvoorbeeld sowieso een vluchtelingenstatus, dus hun dossiers worden sneller verwerkt. De zaak ligt anders voor Irakezen. De ene kan wel een vluchtelingenstatus krijgen en de andere niet.’

Het kan drie tot negen maanden duren voor u weet of u een vluchtelingenstatus krijgt of niet.

5.a Uw asielaanvraag wordt aanvaard

Opnieuw een sprong in de tijd. We zijn drie tot negen maanden verder en u heeft net gehoord dat u erkend wordt als vluchteling. Nu heeft u twee tot drie maanden de tijd om een eigen plaats te zoeken. Ook werk vinden in deze periode is nodig. Het OCMW kan u hierbij helpen.

5.b Uw asielaanvraag wordt geweigerd

Opnieuw een sprong in de tijd. We zijn drie tot negen maanden verder en u heeft net gehoord dat uw asielaanvraag geweigerd wordt. België erkent u niet als vluchteling en u moet ons grondgebied verlaten. Hiervoor krijgt u dertig dagen de tijd.


Opvangcrisis beïnvloedt ook de integratiemogelijkheden
Ook op lange termijn zal de manier waarop vluchtelingen vandaag worden opgevangen, gevolgen hebben, meent Vandycke van Vluchtelingenwerk Vlaanderen. ‘Op dit moment wordt er erg hard gewerkt in de opvangcentra. De medewerkers op het terrein roeien met de riemen die ze hebben.’
‘De focus ligt nu echter volledig op het voorzien van onderdak, en te weinig op de begeleiding die mensen nodig hebben. Zeker voor kwetsbare profielen, zoals mensen met medische problemen en niet-begeleide minderjarigen, is er een tekort aan langdurige begeleiding.’
Ook blijft er een gebrek aan ondersteuning bij traumabehandeling en voorbereiding op integratie.
‘We dreigen in deze opvangcrisismodus kansen te missen om mensen voor te bereiden op wat er na het opvangtraject komt en om hen te integreren in ons land’, besluit Vandycke.

Bron: http://www.standaard.be/plus/20151104/avond?page=5

Waarom relevant? Deze situatieschets vormt een beeld van de weg die een asielzoeker in ons land écht aflegt. Ik denk dat veel mensen zich er weinig of zelfs niets bij kunnen voorstellen. Zoals Vandycke aanhaalt, ligt de focus nu te veel op de basisbehoeften: zo veel mogelijk mensen zo snel mogelijk van onderdak voorzien. Dat lijkt me ook logisch, aangezien dat nu eenmaal prioriteit is. Maar, als je mensen ook wil integreren in onze samenleving, is begeleiding misschien wel even belangrijk. We mogen niet vergeten dat een groot deel van de mensen die elke dag ons land binnenkomen, getraumatiseerd is door een gruwelijke oorlog.