'De pil' voor mannen komt weer een stap dichterbij, nu wetenschappers erin geslaagd zijn bij muizen een eiwit te blokkeren dat een rol speelt bij de aanmaak van sperma. Het volstond om de muizen tijdelijk onvruchtbaar te maken. Indien de methode ook bij mensen blijkt te werken, zou een nieuw anticonceptiemiddel voor mannen wel eens snel beschikbaar kunnen zijn. Er zijn immers al medicijnen op de markt die op dit eiwit inwerken.

Geboortebeperking is vandaag de dag nog steeds veelal een vrouwenzaak. Want hoewel er ook voor de man mogelijkheden bestaan, zijn die vaak drastischer of minder efficiënt dan de vele hormonale middelen die voor de vrouw op de markt zijn zijn.

De meest effectieve oplossing voor mannen is een vasectomie. Hierbij worden de zaadleiders onderbroken, zodat er geen zaadcellen in het sperma terechtkomen. Deze methode is ingrijpend, want vereist een operatie en slechts in uitzonderlijke gevallen is een vasectomie omkeerbaar.

Daarnaast is momenteel een nieuw product in ontwikkeling, dat rechtstreeks de zaadleider wordt ingespoten en de doorgang van zaadcellen blokkeert. Eén injectie kan jarenlang beschermen tegen zwangerschap. Hoelang exact, moet nog blijken uit testen die vanaf volgend jaar worden uitgevoerd. Als alles goed gaat, is het middel ten vroegste vanaf 2017 beschikbaar.

Experimenten met muizen
De nieuwe methode, beschreven in het wetenschappelijke vakblad Science, werd door wetenschappers van de universiteiten van Osaka en Tsukuba succesvol getest op muizen. In een eerste experiment werden de dieren genetisch gemanipuleerd zodat bepaalde genen in de voortplantingscellen werden uitgeschakeld. Dat gebeurde door het enzym calcineurine weg te nemen, waarvan geweten is dat het de mannelijke vruchtbaarheid beïnvloedt.

De muizen die dit enzym niet hadden, waren gezond en probleemloos in staat tot geslachtsgemeenschap. Ze konden ejaculeren, maar geen vrouwtjes zwanger maken. Uit een analyse van de zaadcellen bleek dat ze minder beweeglijk waren, waardoor ze moeilijker konden zwemmen en niet door het membraan van de eicel konden dringen.

Voorzichtigheid geboden
Vooral interessant is dat het effect nagebootst kan worden met behulp van medicatie. Bij een tweede experiment werden normale muizen behandeld met een middel dat calcineurine blokkeert. Dergelijke medicijnen zijn al op de markt, onder andere als behandeling tegen rheumatoïde artritis en tegen afstoting van donororganen. De mannelijke muizen die behandeld werden met het medicijn, werden na vier tot vijf dagen onvruchtbaar. Een week nadat de medicatie werd stopgezet, was het effect verdwenen.

Hoewel deze bevindingen zeer veelbelovend zijn, is enige voorzichtigheid geboden. Het is afwachten of deze methode ook overeind blijft als ze bij klinische testen wordt toegepast op mensen. De huidige medicatie die het enzym calcineurine blokkeert, is bovendien niet ontwikkeld om de spermaproductie te beïnvloeden. Om te garanderen dat het middel veilig gebruikt kan worden, zal de samenstelling gewijzigd moeten worden.

Toch geeft het onderzoek hoop dat een omkeerbare, minder invasieve vorm van mannelijke geboortebeperking vrij snel beschikbaar zou kunnen zijn. Omdat dergelijke medicijnen al op de markt zijn, zou het goedkeuringsproces immers relatief vlot kunnen verlopen.

Mening: Ik denk dat dit een grote stap is in de wetenschap. Meestal werd bij het voorkomen van een zwangerschap de nadruk bij de vrouwen gelegd, maar door deze verandering kunnen we de mannen er ook proberen van te overtuigen om voorzichtig te zijn.