Merkels verfrissende voorbeeld


Het is geen sinecure om politieke verantwoordelijkheid te dragen in tijden van volksverhuizing. Politici zijn er om, ook in uitdagende omstandigheden, beleid te voeren, maar ook om draagvlak te creëren en te behouden voor dat beleid. Als de boodschap moeilijk is, zijn de verleidingen legio. Om de eigen machteloosheid op de brede rug van Europa te schuiven, bijvoorbeeld. Of om bij gebrek aan een beter idee fors in te zetten op veiligheidsmaatregelen, kwestie van iets zichtbaars te doen tegen een onzichtbare en onbestemde dreiging.


De vereiste evenwichtsoefening oogt vervaarlijk: doortastendheid dient te worden gepaard aan medemenselijkheid, generositeit aan financiële beperkingen, respect voor afspraken aan creatieve oplossingen, snelheid van uitvoering aan zorgvuldigheid. Een foutje is gauw gemaakt, het schuilt vaak in een woord dat voor links neerkomt op brute onmenselijkheid of voor rechts op misdadige naïviteit. De neiging om liever te voorzichtig te zijn dan een kolkende publieke opinie te trotseren moet vaak groot zijn.

Des te opvallender is de vranke positie die de Duitse kanselier Angela Merkel in dit heikele debat inneemt. Na tien jaar als regeringsleider staat Merkel niet bekend als iemand die van nature kiest voor de vlucht voorwaarts. Afwachten en hopen dat het probleem vanzelf in een beheersbare plooi valt, dat lijkt wel haar handelsmerk.

Niet in dit geval. Nu zet ze haar indrukwekkende politieke kapitaal in voor een gedurfde, zelfs heldhaftige strategie. In plaats van te hopen dat na de zomer de druk op de grenzen wel zal afnemen, maakte haar regering bekend dat Duitsland dit jaar wel 800.000 asielzoekers verwacht, het vierdubbele van vorig jaar. Gisteren voegde ze eraan toe dat de crisis nog lange tijd zal duren. Tegelijk laat ze er geen twijfel over bestaan dat Duitsland, met zijn robuuste economie, in staat en bereid is de problemen het hoofd te bieden. Ze wijst de Duitsers op hun plicht zich tegen xenofobie te verzetten en weigert toegevingen te doen aan populisme.

Het lijkt een heel ander Duitsland dan de dominante kracht die zich zo onbuigzaam opstelde in de Griekse schuldenkwestie. Maar dat is schijn. Het Duitsland van Merkel is zich terdege bewust van zijn historische erfenis én van zijn verantwoordelijkheid voor Europa. Haar antwoord op existentiële spanningen is telkens hetzelfde: solidariteit is een fundamentele Europese waarde, maar de regels zijn de regels.

Het voorbeeld van Merkel is verfrissend. Het is ook Europa’s beste kans om zich een eerbare weg te banen doorheen deze verscheurende crisis.


DS, 01-09-2015 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB