Camerons zege plaatst Europa voor het blok

Bart Sturtewagen


Geen enkele peiling bereidde de Britten voor op de uitslag van hun parlementsverkiezingen. Alle tendensen die erin zaten klopten, maar bleken door de kiezers nog te zijn uitvergroot. Per saldo kan de Conservatieve leider David Cameron alleen verder. Zoals vaak na een overwinning, duurde de vreugde niet langer dan een ochtend. Daarna doemen de problemen weer op, groter en dreigender dan voorheen.


Verleiding om nukkige Britten te lozen wordt groot

De striemende nederlaag van Labour is de enige opsteker voor de Conservatieven. Ook in het Verenigd Koninkrijk bleek de sociaaldemocratie niet bij machte een alternatief te bieden voor jaren van bezuinigingen en terugdringing van de overheid. Opnieuw wordt een generatie Labour-leiders de woestijn in gestuurd, zoals in de beste dagen van Margaret Thatcher.

De kiezers hebben Cameron gemandateerd om een nieuw evenwicht met de Europese Unie af te dwingen. het dreigement met een referendum in 2017 wordt acuut. De anti-Europese Ukip blijft steken op 1 zetel, maar met 13 procent van de stemmen is ze meer dan ooit een factor in dat debat. Naar welke kant valt het dubbeltje? Ofwel komt er een botsing met de EU-partners en een onvermijdelijke Brexit. Ofwel vormt de krachtmeting voor Europa een kans om zijn eigen fundamentele zwaktes onder ogen te zien. Een boeiende, maar gevaarlijke oefening.

Met minder dan de helft van de stemmen van Ukip boekt de Schotse nationalistische leider Nicola Sturgeon een weergaloze overwinning. Maar haar 56 zetels leveren haar geen strategische positie op. Teleurstelling daarover drijft de wig dieper tussen Schotland en Westminster. Voor een nieuw referendum is het te vroeg, maar de Europese kwestie bevat de splijtstof die de 300 jaar oude Unie met Engeland kan doen ontploffen.

Het Britse kiessysteem leverde onverwacht toch een evidente overwinnaar op. Maar de legitimiteit ervan is toch aangetast. Het fungeert als het vastgeschroefde deksel op een ketel waaronder een loeiharde vlam brandt. De combinatie van het meerderheidskiesstelsel met een referendum zou wel eens de slechtste elementen van twee werelden kunnen verbinden. Frustratie en uitlaatklep.

Er rust een zware verantwoordelijkheid bij de Europese leiders. De verleiding om de nukkige Britten te lozen wordt groot. Maar een Brexit helpt de legitimiteit en de slagkracht van de Europese Unie niet vooruit. Het euroscepticisme verdwijnt niet zomaar over het Kanaal. Een mislukking om de Britten, hoofdzakelijk de Engelsen, met Brussel te verzoenen, legt de bijl bij de wortel van zowel de Britse als de Europese Unie.


DS, 09-05-2015 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB