Excuses en een DNA-databank als antwoord op gedwongen adopties

Excuses van de overheid en een databank met DNA-gegevens zijn twee van de 19 aanbevelingen van een expertenpanel dat zich de voorbije maanden gebogen heeft over de problematiek van gedwongen adopties.

Vorig jaar doken in de media verhalen op over vrouwen die in de jaren ‘50-’80 gedwongen werden hun pasgeborene af te staan voor adoptie. Daarbij werd verwezen naar de rol van bepaalde (katholieke) opvangtehuizen en andere instanties. Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) stelde een expertenpanel aan om de kwestie te onderzoeken. Maandag heeft de minister de aanbevelingen van de experts in ontvangst genomen en beloofd om een en ander verder te onderzoeken.

Excuses

In het rapport van het panel staan 19 aanbevelingen. De experts vragen onder meer dat het Vlaams Parlement zijn verontschuldigingen aanbiedt omdat de overheid veel te laat heeft gereageerd.

Moet ook de kerk zijn excuses aanbieden? 'De problematiek ging breder dan enkel de katholieke opvangtehuizen. Er waren ook andere tehuizen, OCMW’s en privé-bemiddelaars betrokken bij de adopties. Maar het zou niet slecht zijn als iedereen zijn verantwoordelijkheid opneemt', aldus Kris Stas van het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk en lid van het expertenpanel.

DNA-bank

Daarnaast pleit het panel voor de oprichting van een onafhankelijke dienst die helpt bij de zoektocht van geboorteouders en geadopteerden. Die dienst zou in het beste geval onderdeel zijn van een breder afstammingscentrum. Om mensen te helpen in hun zoektocht, kan er een DNA-databank opgericht worden. Minister Vandeurzen heeft wel oren naar dat idee. Hij is bereid de mogelijkheid van een DNA-databank te onderzoeken, al moet dat dan wel juridisch en psycho-sociaal goed afgelijnd worden (bv. garanderen van anonimiteit van de gegevens, afstemmen van verschillende verwachtingspatronen,...).

Het panel vraagt ook dat er een blijvend aanspreekpunt komt voor slachtoffers van gedwongen adoptie. Die slachtoffers konden nu al terecht bij het 1712, het contactpunt voor slachtoffers voor geweld en misbruik, maar dat ziet het expertenpanel als een 'tijdelijke oplossing'. Het panel pleit voor een blijvend aanspreekpunt dat misschien onderdak kan krijgen in het nog op te richten afstammingscentrum.

Evenwichtige financiering

Het panel pleit er ook voor de regels rond binnenlandse adopties bij te sturen. Zo wordt de begeleiding van geboorteouders best gedaan door een erkende dienst die financieel volledig onafhankelijk functioneert van het aantal kinderen dat wordt afgestaan voor adopties. De financiering zou meer via subsidies moeten verlopen. Vandeurzen erkent dat de huidige financiering beter kan en belooft een 'meer evenwichtige financiering' in de geplande bijsturing van de regels rond binnenlandse adoptie.

De experts vragen tot slot nog dat geboorteouders beter geïnformeerd worden over hun toestemming tot adoptie, dat er een centrale registratie komt van het aantal adopties in Vlaanderen en dat er een wettelijke regeling komt rond het bewaren van adoptiedossiers. Bedoeling is ook om die adoptiedossiers op één plaats te centraliseren. Naar aanleiding van de discussie over de gedwongen adopties hebben intussen enkele tehuizen hun registers ter beschikking gesteld van het Vlaams Centrum voor Adoptie.

Bron: DS, 4 mei 2015

Mening:
Het is heel goed dat er een expertenpanel werd aangesteld om deze kwestie eens goed onder de loep te nemen. Wel vind ik het schrijnend dat er nu pas actie ondernomen wordt. Voor de ouders die hun kind(eren) in de jaren '80 hebben moeten afgeven, zijn er intussen al wat jaren verstreken. Voor de ouders die hun kind(eren) in de jaren '50 hebben moeten afgeven lijkt er wel een eeuwigheid gepasseerd van onwetendheid.

De aanbevelingen van het panel zijn zeker niet surrealistisch. De oprichting van een onafhankelijke dienst die helpt bij de zoektocht van geboorteouders en geadopteerden lijkt mij financieel wel haalbaar. Daar zijn de geboorteouders en de geadopteerden immers veel meer mee dan de excuses die veel te laat kwamen.

Ook de ideeën die vermeld werden rond het kostenplaatje zijn volgens mij terecht. Dat Minister van Welzijn Jo Vandeurzen erkent dat de huidige financiering beter kan is al een eerste stap in de goede richting. Daarnaast komt er ook een 'meer evenwichtige financiering' in de geplande bijsturing van de regels rond binnenlandse adoptie, zoals werd voorgesteld door het panel.

Ik denk dat de aanstelling van een expertenpanel de beste keuze was om deze kwestie te behandelen. Zij hebben immers kennis van zaken en draaien niet rond de pot.