actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Student in college van bestuur UvA

Op naar het Maagdenhuis

Peter Vandermeersch

De spandoeken die de pakweg 1.500 Amsterdamse studenten deze week meedroegen op hun tocht door het centrum van de Nederlandse hoofdstad deden al erg aan de jaren zestig denken. ‘Kennis boven winst’ stond erop. ‘Weg met het rendementsdenken’ ook. ‘Nieuwe Universiteit’, las ik. En ‘CvB, weg ermee’, een kreet waarmee het aftreden van het College van Bestuur van de Universiteit van Amsterdam (UvA) werd geëist.

Toen woensdagavond het Maagdenhuis door opstandige studenten werd bezet, leken de jaren zestig helemaal terug. Dat Maagdenhuis, gelegen op twee steenworpen van de redactie van mijn krant, was in een ver verleden een weeshuis voor katholieke meisjes. Vandaar de naam. Sedert begin jaren zestig herbergt het statige pand aan het Spui het bestuur van de UvA.

Het gebouw kreeg landelijke bekendheid toen het in mei 1969 vijf dagen lang werd bezet door studenten die inspraak eisten in het universiteitsbestuur. Sommige deelnemers aan die eerste bezetting spreken graag over een ‘historische’ gebeurtenis, anderen vertellen dat ze zich eigenlijk stierlijk verveelden. Na vijf dagen werd het protest destijds hardhandig opgebroken door de politie. Sindsdien is het Maagdenhuis synoniem voor ‘medezeggenschap van studenten in het universiteitsbestuur’ en lijkt het erop dat je niet echt hebt gestudeerd in Amsterdam als je niet ten minste één keer het gebouw hebt bezet. Volgens de universiteitsannalen was de actie van woensdag de elfde bezetting sedert 1969.

Bij die laatste ‘bezetting’ ging het er overigens behoorlijk gemoedelijk en gedisciplineerd toe. Er werd uren vergaderd, de voorzitter van het College van Bestuur kwam met de studenten discussiëren (‘Ik ben teleurgesteld’), de burgemeester van de stad, die net een oogoperatie achter de rug had en er dus een beetje als een verwarde zeerover uitzag, kwam zeggen dat hij het eens was ‘met de oorsprong van jullie ongehoorzaamheid’ maar dat hij het niet eens was ‘met hun oplossingen’. Polderen in het Maagdenhuis. Onze verslaggever noteerde zelfs dat studenten in het holst van de nacht met plastic zakken rondliepen om vuilnis op te halen. Bijna schattig is dat.

Maar ik zou er verkeerd aan doen als ik de actie van de voorbije week afschilderde als een soort Amsterdamse folklore. De bezetting van het Maagdenhuis volgde namelijk op de ontruiming door de politie, de dag ervoor, van een ander universiteitsgebouw, het Bungehuis, een paar honderd meter verderop. Bezorgde studenten hielden dat gebouw niet minder dan elf dagen bezet. Zij protesteerden daarmee tegen wat ze zien als de afbouw van de faculteit geesteswetenschappen, die onder meer besloten heeft de ‘kleinere talen’ als Slavische en Scandinavische talen als zelfstandige studie te laten verdwijnen. Zij eisen onder meer beter onderwijs, minder tijdelijke contracten en meer inspraak in het bestuur.

Met die laatste eis maken ze de cirkel rond: na 1969 kregen studenten en docenten aan Nederlandse universiteiten veel meer inspraak. Maar dat schoot door in eindeloze vergaderstructuren en werd daarom teruggeschroefd door de wet op het hoger onderwijs die in 1997 van kracht werd.

Wat mij bij dit alles de afgelopen twee weken vooral opviel, was de stugge houding van het universiteitsbestuur. Aanvankelijk weigerde dat met de studenten te onderhandelen zolang het Bungehuis was bezet. ‘Kom niet in mijn gebouw zitten’, zei UvA-bestuursvoorzitter Louise Gunning, die even leek te vergeten dat haar gebouw ook dat van de studenten is. Gunning gooide olie op het vuur toen ze de bezetters van het Bungehuis, brave studenten die echt opkomen voor een betere opleiding en meer inspraak, bedreigde met een dwangsom van zomaar even 100.000 euro per bezettingsdag. Het was een tekstboekvoorbeeld van hoe het niet moet. Star en arrogant. Honderd docenten kozen in een steunbetuiging meteen de kant van de studenten. Zelfs de rechter vond de eis absurd hoog en bracht die som terug tot… 1.000 euro.

Intussen deed het bestuur wel concessies: er komt een aangepast plan voor de geesteswetenschappen (er wordt niet bespaard op kleinere talen en er komt meer geld voor de grotere talen) en er komt een student in het College van Bestuur.

Of dat voldoende zal blijken om de studenten van het Maagdenhuis naar de collegezaal te brengen was gisteren nog onduidelijk. Verschillende politieke partijen zoals de SP en GroenLinks schaarden zich al achter de eisen van de studenten. Ook opvallend veel hoogleraren en docenten van de UvA en van andere universiteiten betuigen openlijk hun sympathie.

Daar kan je alleen maar blij mee zijn. Door de bezetting van het Bungehuis en het Maagdenhuis hebben de studenten luidruchtig te kennen gegeven dat ze ontevreden zijn met de kwaliteit van het onderwijs aan de UvA en herlanceren ze het debat over wat een universiteit al dan niet moet zijn. Alleen al het feit dat de bestuursvoorzitter van de universiteit niet in staat of bereid is om het debat aan te gaan, toont hoe noodzakelijk 46 jaar na datum een bezetting nog is.

DS, 28-02-2015 (Peter Vandermeersch)