Het botst onder de toren


De herrie van de voorbije week over de hervorming van Canvas legt een gapende kloof bloot tussen de ‘oude’ en de ‘nieuwe’ VRT. Niet alleen moet er bij de omroep fors bespaard worden, ook intern botst en klotst het langs alle kanten.


Deze week verliep de voorstelling van de hervormingsplannen van Canvas in een bizarre sfeer van crisiscommunicatie. Premature plannen – die helemaal los leken te staan van een realiteit waarin de VRT moet besparen – werden inderhaast de wereld in gestuurd, om twee dagen nadien door ‘anonieme bronnen binnen de raad van bestuur’ alweer afgeketst te worden.

De relatieve rust onder de toren aan de Reyerslaan is voorbij. De openbare omroep moet besparen en dat stelt de tegenstellingen in en rond de openbare omroep op scherp. Wat speelt er, wie botst er?


Botsing 1

De VRT versus de politiek

Tijdens de vorige bestuursperiode was de politieke situatie rond de VRT eenduidig. De minister van Media, Ingrid Lieten (SP.A), de voorzitter van de raad van bestuur van de VRT, Luc Van den Brande (CD&V), en de gedelegeerd bestuurder Sandra De Preter waren drie handen op één buik. Alle drie waren ze uit op een sterke VRT. Uit die stevige constellatie werd OP12, het derde VRT-net, geboren. Maar met de nieuwe regering is die drie-eenheid van de kaart geveegd. De socialistische mediaminister heeft plaats geruild voor een liberaal. En OP12, het snoepje van Lieten, was al van bij het begin een doorn in het oog van Open VLD. Het net staat symbool voor alles wat de VRT volgens de liberalen níet zou moeten zijn. ‘De VRT mag niet langer de markt verstoren. Neem de manier waarop de VRT-sites op clicks uit zijn’, is onder liberale regeringsonderhandelaars te horen. ‘De directie van de VRT weet ook best dat ze wel mensen kan ontslaan, tenminste als ze bereid is de macht van de vakbonden in te binden.’

Regeringspartner N-VA is zo mogelijk een nog koelere minnaar van de VRT. Net als Open VLD is de partij doordrongen van de gedachte dat de VRT te groot, te inefficiënt, te log en te marktverstorend is. Als Bart De Wever iets te zeggen heeft, klopt hij steevast bij VTM aan. Het is zo frappant dat het haast een statement wordt. Niet alleen is de VRT met Lieten zijn politieke rugdekking kwijt, hij moet nu ook samenwerken met politici die niet bepaald liefhebbers zijn van het VRT-parcours.


Botsing 2

De VRT versus zijn raad van bestuur

De voorbije week deed de raad van bestuur van de VRT een vreemde demarche. In een artikel in De Morgen spraken enkele leden van de raad zich uit tégen de hervormingen van Canvas. Dat is uitzonderlijk voor die doorgaans gedisciplineerde leden van die raad. Al hun interne conflicten bleven de voorbije jaren keurig achter gesloten deuren.

Meerdere bronnen bevestigen nu dat de raad afgelopen maandag onverwacht de (vage) hervormingsplannen voorgeschoteld kreeg en dat enkele leden het moeilijk hadden met ‘een Canvas voor achttienplussers’ en dat de zender zou ‘verbreden’, lees: een poging zou doen om meer kijkers te trekken. ‘Eén is al een brede zender, Canvas moet z’n eigen karakter behouden’, klinkt het. Maar de raad van bestuur van de VRT mag zich enkel bemoeien met de strategische plannen van de zenders, niet met hun inhoud. Het is een kwestie van interpretatie of zo’n herpositionering van Canvas al dan niet deel uitmaakt van de strategie.

Er werd maandagavond gevraagd om de passage over de verbreding van Canvas ‘aan te passen’. Dat het hervormingsdocument de dag nadien onaangepast aan de pers werd voorgesteld, zette kwaad bloed. Bovendien stootte dat Canvasplan – dat ogenschijnlijk de goedkeuring had gekregen van de raad van bestuur – in de pers op veel scepsis vanwege de wollige taal en de vaagheid. Die scepsis konden de leden van de raad missen als kiespijn. En het stak bij sommige leden ook dat het leek alsof de raad achter een groter Canvas stond.

In januari wordt de raad opnieuw samengesteld volgens de nieuwe politieke evenwichten in het parlement. De nieuwe minister van Media Sven Gatz (Open VLD) zou meer expertise willen in de raad van bestuur, mensen die met kennis van de sector van de VRT ‘een modern mediabedrijf willen maken: efficiënter, flexibeler en... kleiner. Vechten voor je postje, of zeker zijn dat het binnenkort aan iemand anders toebedeeld wordt, kan al eens een effect hebben op de discipline om te zwijgen.


Botsing 3

De VRT versus de VRT

Terwijl donkere wolken zich samenpakken boven de Reyerslaan, rommelt het ook onder de toren. Met zijn wollige manifest over het nieuwe Canvas, was de nagelnieuwe netmanager Paul Peyskens de voorbije week kop van Jut, maar hij lijkt slechts de speelbal van grotere krachten die binnen de VRT aan het werk zijn. Binnen het directiecomité botsen twee visies: aan de ene kant staat Peter Claes, de directeur media, aan de andere kant Leo Hellemans, de directeur productie.

Ze staan beiden voor een grote en brede VRT, maar ze verschillen van mening hoe daar te geraken.

Claes staat voor verjonging, daadkracht en ambitie. Zijn visie op de VRT-zenders is gevormd door een marketing- en reclameverleden. ‘De nieuwe Aimé Van Hecke’, noemen tegenstanders hem. Hij is verantwoordelijk voor de zenders en hervormt ze met marktonderzoek in de hand en een merkenlogica in het achterhoofd. Dat was al duidelijk voelbaar bij de hervorming van Radio 1 en het is ook de logica die achter de hervorming van Canvas zit. Leo Hellemans, van zijn kant, is een oude VRT-rot opgegroeid in het huis en beslagen in het politieke spel. Hij vertegenwoordigt de succesvolle comeback van de VRT de voorbije twintig jaar. Zijn visie op de VRT is gevormd door zijn verleden van televisiemaker en journalist.

Nu de openbare omroep geplaagd wordt door nakende besparingen, zou hij een egelstelling moeten innemen, maar met een afwezige ceo – Sandra De Preter is al enige tijd geveld door ziekte – is het moeilijk om de neuzen daarvoor in dezelfde richting te krijgen.


DS, 04-10-2014 (Valerie Droeven)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB