actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Kernenergie dooft langzaam uit

Hoe houden we het licht aan?

Willen deze winter niet in het donker zitten, dan moeten er onmiddelijk, zowel op lokaal als op Europees niveau, moeilijke knopen worden doorgehakt, zegt Ronnie Belmans. Voor de verzuchtingen van lokale drukkingsgroepen is nu echt geen tijd meer.

Door het wegvallen van Doel 4 zullen we, zeker bij een koude, sombere winter, genoodzaakt zijn om elektriciteit te rantsoeneren. Aangezien de weerssituatie vergelijkbaar is in onze buurlanden, zullen we immers niet kunnen rekenen op invoer van elektriciteit uit het buitenland. Frankrijk kent een piekvraag bij koud winterweer en omdat het ook in Duitsland somber (en dus geen zonne-energie) en windstil is, zal ook daar geen stroomoverschot zijn.

Op dat ogenblik heeft het net voldoende capaciteit voor import, maar ontbreekt het aanbod. Als er wel voldoende energie vanuit het buitenland op de markt gezet wordt, kan die ingevoerd worden. Maar door een gebrek aan hoogspanningscapaciteit in ons land, zijn de hoogspanningslijnen snel verzadigd. Zodra dat gebeurt, worden de markten ontkoppeld en stijgt de elektriciteitsprijs in België snel, wat vooral de industrie direct voelt. Centrales die niet rendabel zijn gaan dan draaien en zij zetten de prijs, die gemakkelijk op bepaalde ogenblikken een factor 20 tot 40 hoger kan zijn dan normaal. Residentiële klanten worden hiervan afgeschermd door hun termijncontracten.

Snelle aanpak

De situatie is zeer ernstig en op korte termijn is een oplossing niet evident. De oplossingen die vandaag door verschillende groepen worden aangereikt, nemen veel tijd in beslag en die is er niet. Om het dreigende energietekort op korte termijn af te wenden, moet er dringend werk gemaakt worden van volgende punten:

Het systeem moet meer ademruimte krijgen tegen de volgende winter (2015-2016). Er kan bekeken worden welke centrales uit de mottenballen kunnen worden gehaald en misschien kan de geplande sluiting van Doel 1 en 2 in 2015 nog worden teruggedraaid.

Er moet onmiddellijk werk gemaakt worden van de verbindingen met Nederland (Brabo-project, vanuit Antwerpse haven naar Nederland) en Duitsland (Alegro, verbinding Luik-Aken) om meer invoer mogelijk te maken. Hetzelfde geldt voor het Stevin-project (verbinding met Engeland via Nemo-kabel). Deze projecten kunnen op zijn snelst twee jaar na het afleveren van de nodige vergunningen klaar zijn. Dat laatste is echter niet evident gezien het wettelijke kader en het vaak al te luisterend oor dat gegeven wordt aan lokale drukkingsgroepen.

Op termijn (zeker na 2020) is een energiepolitiek voor België op zich irrelevant. Wij moeten ons inschrijven in een Europees kader. De transitie naar een duurzaam energiesysteem dient consistent doorgevoerd en daarbij moet het kostenplaatje goed bewaakt worden. De eenvoudigste optie is dat België zich inschrijft in de Duitse Energiewende, die een betrouwbaar kader geeft aan investeerders en industrie. Daartoe is een verhoogde connectiecapaciteit met de ons omringende landen noodzakelijk. Onze industrie kan zich dan bevoorraden op de Europese markt en zo competitief blijven. Wat ook de keuze is, dit vergt tijd en zelfs met de snelst mogelijke stappen, kan er voor 2020 geen impact van verwacht worden.

Ondertussen moeten op lokaal vlak intelligente systemen uitgebouwd worden, waardoor meer gedistribueerde opwekking, snelle vraagsturing, hoge energie-efficiëntie en elektrische mobiliteit mogelijk worden. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het opladen van elektrische auto’s in functie van het weer. De actoren (netbeheerders, leveranciers en andere marktactoren) moeten nieuwe producten en diensten kunnen ontwikkelen. In tegenstelling tot het laatste decennium zal de overheid die technologiekeuzes niet zelf mogen maken. De ervaring heeft duidelijk aangetoond dat zij daar niet efficiënt toe in staat is.

De twee lagen, het lokale gebeuren en de Europese stromen, moeten tegelijk ontwikkeld worden en vullen mekaar aan.

Deze analyse geeft aan dat de huidige situatie een snelle aanpak vereist, zonder dat er grote overwegingen qua duurzaamheid aan te pas komen. Een maatschappij kan niet functioneren zonder betrouwbare elektriciteitsvoorziening. De aangegeven elementen moeten ons tot 2020 veilig stellen. De te nemen stappen vergen politieke moed en investeringen.

Ondertussen moet op basis van degelijk studiewerk de route uitgezet worden naar een in Europa ingebedde verduurzaamde Belgische energiepolitiek. De Duitse Energiewende, aangevuld met eigen accenten zoals intelligente lokale netten vormt een consistent kader. Zoals het in Duitsland het geval is, moet het voor de bevolking duidelijk zijn dat die ingrepen de elektriciteitsprijs verhogen. De politiek moet de dialoog aangaan en de bevolking meenemen op weg naar duurzaamheid. Voor deze langere termijn is een energiepact essentieel. Hierbij kan voortgebouwd worden op het initiatief dat Elia nam. Te lang werden kosten verzwegen en vooruit geschoven. Enkel klare rekeningen maken het mogelijk dat de bevolking mee op consistente wijze kiest voor verduurzaming.

DS, 18-08-2014 (Ronnie Belmans, ere-voorzitter van netbeheerder Elia en ceo van EnergyVille)