Een oorlogsplan waar niemand in gelooft


Op 4 augustus treedt het beruchte Schlieffenplan in werking. Duitsland heeft jaren eerder berekend dat het de Franse vijand in zes weken zal vermorzelen.


Wanneer het Duitse leger Luxemburg binnenrijdt en België binnenvalt, voert het een plan uit dat opgemaakt werd door een Duitse generaal tussen 1891 en 1912. Het Schlieffenplan, zo genoemd naar graaf Alfred von Schlieffen, is in essentie een plan om de Franse troepen te omsingelen en te vernietigen.

Het is niet in een-twee-drie tot stand gekomen. Europa debateert al jaren over de gevolgen van een eventuele oorlog. Op de Wereldtentoonstelling in Parijs in 1900 toont de Poolse spoorwegmagnaat Jan Bloch in een ‘installatie’ aan dat de drievuldigheid van prikkeldraad, loopgraaf en mitrailleur ervoor zal zorgen dat grondtroepen elkaar zullen verstikken in een macabere dodendans. Von Schlieffen weet dat. Hij weet ook dat zijn land geen lange oorlog op twee fronten, Rusland en Frankrijk, aan kan. Dus moet een korte oorlog in het zuiden de beslissing forceren.

Hij stelt, in navolging van Hannibal, een omsingeling voor. Terwijl de Fransen in hun forten bezig gehouden worden aan de Frans-Duitse grens, moet een ander en groter deel van het leger snel door België en Nederland trekken om, onder Parijs door, dat Franse leger in de rug te belagen.

Von Schlieffen heeft berekend dat anderhalf miljoen mannen nodig is. Hij weet hoeveel treinen en wegen die mannen moeten vervoeren. Hij berekent zelfs dat Rusland zes weken nodig zal hebben om zich te organiseren en dat Frankrijk dus in zes weken verslagen moét worden.

Maar de graaf heeft er zelf een hard hoofd in. De middelen zijn ontoereikend. De opmars in vijandelijk gebied kan trager gaan dan verwacht (ook al is voorzien dat de Belgen ter afschrikking geterroriseerd moeten worden). Het Belgische spoorwegennet is niet voldoende uitgebreid om al die Duitse soldaten snel te vervoeren.

Helmuth von Moltke, die Von Schlieffen in 1906 opvolgt als chef van de generale staf, heeft ook grote twijfels. Hij schrapt de inval in Nederland om daar een aanvoerroute met de zee te behouden. Hij maakt de omsingelende eenheid kleiner om de grenseenheid te versterken. Fout. Maar de essentie blijft behouden en dus marcheren in augustus honderdduizenden soldaten naar de Franse grens, overtuigd dat ze ‘met Kerstmis weer thuis zullen zijn’.

‘Duitsland is een oorlog begonnen die het volgens zijn belangrijkste militaire leiders niet kan winnen’, noteert de historicus Koen Koch 100 jaar later bitter.


DS, 04-08-20104 (Peter Vantyghem)

Bijgesloten Plaatje(s)

 

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB