Verandering is per definitie iets dat zich nog moet bewijzen (ook in Nederland). Jongeren in de Westerse cultuur zijn eigenlijk conservatief ingesteld: er is eten en luxe genoeg, waarom veranderen, waarom er moeite voor doen? Is de crisis in het algemeen voelbaar voor jongeren, is een tiener bewust van de grote boze volwassenen wereld? Ik ervaar de pedagogische aanpak van het onderwijs niet als een motor om mensen klaar te stomen voor de ‘echte’ wereld. Moeite moeten doen, binnen de school, is bijna taboe geworden en ook de zorgstaat die we zijn zorgt voor dezelfde conclusie. De methodiek van ‘keuzes’ mogen maken staat haaks op de regel dat je nu eenmaal dingen in het leven zal moeten doen. Na een tienerleven, in een als maar versnellende zap-cultuur van ‘magjes’, kan ik me voorstellen dat men vragen heeft rond het ‘moeten’. Concentratie voor een heel uur (?), moeten we daar achteraf geschokt om zijn?

De laatste 40 jaar is er een opmars geweest om opvoeding en onderwijs aan te passen. Hoofdzakelijk draaide het hier om probleemjongeren, schoolverlaters en anderen die de norm niet konden halen. Er wordt geconcentreerd op methodes om de ‘zwakkeren’ omhoog te helpen, de ‘sterkeren’ worden in mijn ogen snel als zelf reddend beschouwd (en worden in hun ogen bestraft door ‘extra’ werk te krijgen). Het begint al in de kleuterklas; de broekplassers worden gestimuleerd met een beloning als ze een dagje de broek droog houden. De klassieke opvoeding predikte eerder voor straf. De zindelijke kinderen krijgen geen beloning en sommigen vervallen om ook een schouderklopje te krijgen. De ‘wedloop’ om beloond te worden (iets dat vroeger enkel gold bij het correct en goed presteren) is in zijn eigen staart aan het bijten. Natuurlijk hebben de ‘zwakkeren’ nood aan hulp en differentiatie, maar waar is de ‘push’ voor de ‘sterkeren’ als zij ervaren dat een 6 eigenlijk hetzelfde is als een 9? Het resultaat is eindelijk opgemerkt en er wordt nu gewezen naar de mensen die zijn opgevoed met deze nieuwe methodieken.
Waar staat het excellentie-ideaal in een wereld met leuzen als ‘hij/zij moet het niet eten als hij/zij het niet lust’, ‘de zwakkeren moeten meer kansen krijgen’, ‘er zijn geen probleemkinderen, enkel kinderen met problemen’? Het zijn idealen van een luxe-wereld.

Is apathie trouwens zo verwonderlijk bij tieners? Apathie is ook een uiting van gebrekkig vertrouwen of berusting, het is een te verwachten reactie wanneer de organisatie (hier, Plan B Voor de verandering) niet adequaat reageert op de wensen van de doelgroep. Het presenteren van een muur van tekst in een PowerPoint is bijvoorbeeld weinig motiverend in een wereld van sms’jes, flitsende spektakelfilms en de als maar versnellende informatiestromen.