actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Excellerende studenten? Ja, maar vooral in desinteresse

Excellerende studenten? Ja, maar vooral in desinteresse

Theorie en praktijk liggen soms wel een eind uit elkaar als het om excellentie in het onderwijs gaat, constateren Bianca van der Zeeuw en Maaike Thiecke.

Goed is niet meer genoeg. Onderwijs in Nederland moet tegenwoordig 'excellent' zijn. Om niet meer voor onze buurlanden onder te doen. Om interessant te blijven als kennisnatie en wereldwijd afgestudeerden af te blijven leveren. Staatssecretaris Dekker deelde in januari aan 76 basis-, middelbare en speciale scholen het predikaat 'excellente school' uit. Want, zo betoogde hij: "Ik vind het hoog tijd dat de grijze deken van gelijkheid er eindelijk af gaat. Verschil mag er zijn."

Tegelijkertijd lanceerde hij nieuwe ideeën waarmee veelbelovende leerlingen zich kunnen onderscheiden. Cum laude wordt bijvoorbeeld een officieel predikaat op middelbareschooldiploma's en leerlingen die uitblinken in een vak, mogen dat een niveau hoger afsluiten dan hun andere vakken.

Boven het maaiveld

Ook in het hoger onderwijs tieren de excellentieprogramma's welig. Uitblinken is niet meer voor stuudjes. Excelleren is noodzakelijk als je nog enigszins aan de bak wilt zodra Duo, de uitvoeringsorganisatie van de overheid voor het onderwijs, jouw studiesubsidiekraan dichtdraait. Boven het maaiveld uitsteken is een must als je je als opleidingsinstituut verzekerd wilt weten van nieuwe aanwas. Excelleren is het nieuwe zwart. Weg met de zesjescultuur, welkom nieuwe generatie uitblinkers!

Wij komen als organisatieadviseurs maar weinig studenten tegen. We hebben voornamelijk te maken met bestuurders en leidinggevenden in grote organisaties, we werken met teams en hooguit een incidentele stagiair. Toen we werden uitgenodigd om een gastles over organisatieverandering te geven aan derdejaarsstudenten, verheugden we ons erg op de ontmoeting met deze nieuwsgierige, leergierige generatie. Met misschien een totaal ander perspectief op veranderen, op organisaties, op leidinggevenden. Wie weet wat zij ons nog konden leren...

Op de ochtend dat we aankwamen druppelde de nieuwe generatie uitblinkers zonder groeten het lokaal in. Sommige studenten droegen een alcoholwalm met zich mee. De meesten vonden hun mobiel interessanter dan ons college. Maar ze verbijsterden ons vooral met hun totale gebrek aan belangstelling voor het vak waarvoor ze worden opgeleid. De reactie op vragen naar hun ervaringen en dilemma's, was blanco. Ons verhaal werd van tafel geveegd met de opmerking: "Jullie lopen elke dag in organisaties in verandering rond, wij nooit, dus daarom zijn we het er niet mee eens." Achteraf ontvingen we zelfs een gepikeerde mail van een student, die vond dat we toch niet konden verwachten dat hij zich een heel uur concentreerde. Wat dachten we wel niet?

Normaal gedrag?

Geschokt door de apathie van deze studenten, bevestigde de vaste docent laconiek dat hij hun houding volstrekt normaal vindt. Hij maakte niet anders mee. We reden naar huis met een knoop in de maag.

Zijn deze studenten de volgende generatie in onze organisaties? Is dit het basismateriaal waaruit excellente studenten moeten voortkomen? En hoe is het mogelijk dat docenten dit gedrag normaal vinden? Het idee dat elke dag docenten hun riedel afdraaien aan studenten die hun tijd uitzitten, is te treurig voor woorden. Wat hebben wij met z'n allen gedaan met studenten dat ze zo ongeïnteresseerd en weinig leergierig zijn?

We houden de optie open dat we gewoon een stom verhaal vertelden. Dat we volstrekt de verkeerde snaar raakten bij deze studenten. Op de een of andere manier is dat een vervelende, maar minder verontrustende optie dan dat deze mentaliteit, die zo mijlenver afstaat van ons excellentie-ideaal, echt de norm is geworden in ons onderwijs.

Maaike Thiecke en Bianca van der Zeeuw: organisatieadviseurs Plan B Voor de verandering

Blog Trouw, 04-04-2014 (Maaike Thiecke en Bianca van der Zeeuw)