Volledig vrije studiekeuze is fout

Guy Tegenbos


Wat is het ergst? Meer dan de helft van de jongeren die hoger onderwijs aanvatten, laten mislukken na één jaar? Of ze niet volledig vrij laten en ze alleen toelaten tot richtingen waarin ze een goede kans op slagen hebben?


Traditie zegt: eer betuigen aan voorstel en vervolgens niets beslissen

De meeste landen vinden het eerste het ergst en passen het tweede toe. Vlaanderen niet.

De meeste Vlamingen wegen die twee mogelijkheden zelfs niet tegen elkaar af. Ze denken dat de dingen niet anders kunnen zijn dan ze nu zijn. Ze aanvaarden de jaarlijkse hecatombe, de academische slachtpartij op het einde van het eerste jaar. En ze tillen er zwaar aan als iemand niet de studies van zijn voorkeur kan volgen. Ze kennen allemaal wel iemand die, tegen een of ander advies in, toch in een bepaalde richting geslaagd is.

Dat met die aanpak, elk jaar opnieuw, tienduizenden jongeren een volledig jaar verliezen, dat de docenten de helft van hun lessen voor niks geven, dat de helft van wat ouders en belastingbetalers voor dat eerste jaar betalen, weggegooid geld is, dat vindt men minder erg dan een beperking van de vrije keuze van jongeren. Terwijl die vrije keuze in de helft van de gevallen tot een mislukking leidt en 95 procent van die mislukkingen voorspelbaar is. Het blijft merkwaardig.

Elke poging om voor andere richtingen dan geneeskunde en tandheelkunde een toelatingsproef op te zetten, werd afgewezen. Zelfs een vrijblijvende oriëntatieproef die jongeren niet zou verbieden een richting te kiezen maar het alleen zou afraden, sneuvelde. Ook de Chrysostomosproef die prof. Piet Janssen en Geert Wels ontwikkelden aan de KU Leuven, en ook de test die prof. Wouter Duyck in de UGent uitbracht.

En het moet gezegd: die Vlaamse aanpak doet – tot grote buitenlandse verbazing – geen afbreuk aan de kwaliteit van onze afgestudeerden en ons onderzoek.

De nieuwe rector van de KU Leuven, Rik Torfs, heeft een alternatief: hij stelt voor het eerste semester om te vormen tot een selectiesemester. Nadien volgt dan een grote volksverhuizing naar richtingen waarvoor men wel geschikt is. Er is een financieringsstelsel nodig dat dit ondersteunt.

Het is een eerbaar en valabel voorstel. Het verdient nadere studie en heeft die ook nodig.

De traditie in Vlaanderen wil dat aan zo’n voorstel en zijn bedenker enkele dagen alle eer betuigd wordt door er heftig over te discussiëren, en dat er vervolgens niets over beslist wordt. Dat kan ook dit keer gebeuren.

Maar vroeg of laat moet Vlaanderen toch eens iets beslissen. Het heeft namelijk nog een tweede unieke opvatting. We laten niet alleen iedereen toe, het inschrijfgeld voor het hoger onderwijs is hier ook veel lager dan elders. Dat trekt EU-studenten aan die men dan niet met toelatingsproeven kan afremmen.


DS, 12-08-2013 (Guy Tegenbos)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB