‘Het breekpunt van de democratisering is stilaan bereikt’


Actualiteit krijgt vanaf september meer aandacht in de lerarenopleidingen van de hogescholen KHLimburg en PXL. Een half jaar na de publicatie van zijn studie over het dramatische kennisniveau van de leerkrachten in spe, hoopt onderzoeker en docent Jan Swerts (KHLimburg) zo het tij te keren.


Meer dan de helft van de toekomstige leerkrachten moest het antwoord schuldig blijven op de vraag waar Servië ligt. Hoe gaat u dit nu aanpakken?

Jan Swerts: ‘De studenten moeten hun bachelorproef, of afstudeerwerk, voortaan over een actueel onderwerp schrijven, bijvoorbeeld het Midden-Oosten. Daardoor dwingen we ze om buiten hun comfortzone te treden. In het verleden beperkte de bachelorproef zich tot het eigen vakgebied. Dat is nu niet meer mogelijk.’


Een leraar wiskunde zal zijn bachelorproef over het Midden-Oosten moeten maken?

‘Ja. Iedere bachelorproef wordt wel samen met vier andere studenten gemaakt. Het staat ieder vrij om eigen accenten te leggen. Iemand die economie wil geven, kan perfect de economische gevolgen van het conflict onder de loep nemen.’


De studenten die over het Midden-Oosten moeten schrijven, zullen daardoor Servië niet plots op een blinde kaart kunnen aanduiden. Volstaat die focus op de bachelorproef?

‘Het is een eerste stap. Ik droom zelf van een actualiteitsvak in het eerste jaar, maar daar is de tijd niet rijp voor. Er zou een ander vak moeten sneuvelen, en dat ligt moeilijk. In het tweede jaar bestaat er al wel een vak algemene vaardigheden, waarin kritisch bronnenonderzoek aan bod komt.’


Ook taal is een aandachtspunt.

‘Taal is op alle fronten een probleem. Te beginnen met spelling. In het eerste jaar zie ik studenten fonetisch spellen. Door de opmars van nieuwe technologie nemen ze de spellingsregels niet al te nauw.’

‘Ook de woordenschat is erg beperkt. Woorden als ‘abstract’, ‘betoog’ of ‘nefast’ zijn te moeilijk. Daardoor kunnen ze het nieuws niet volgen. We moeten ze daarin trainen, al zouden ze dat al onder de knie moeten hebben.’


Draagt het secundair onderwijs verantwoordelijkheid?

‘Wie draagt schuld? Dat is een erg complexe vraag. Vroeger had de leerkrachtenopleiding wel een bijna homogene instroom uit het aso. Nu krijgen we veel studenten uit het tso en zelfs het bso. Dat maakt de uitdaging alleen maar groter.’


Wat moet Vlaams onderwijsminister Pascal Smet (SP.A) doen?

‘Hij spreekt over de invoering van niet-bindende oriënteringsproeven. Waarom geen bindende toelatingsexamens? Ik weet niet of jongeren die de arbeidsmarkt ontwijken genoeg afgeschrikt worden door een slecht resultaat in een niet-bindende proef. De democratisering van het onderwijs is een goede zaak, maar ik denk dat het breekpunt stilaan bereikt is. Zeker omdat het hoger onderwijs deels gefinancieerd wordt naar uitstroom: hoe meer afgestudeerden, hoe meer geld.’


Uw onderzoek was goed voor heel wat controverse. Had u de heisa verwacht?

‘Ja en nee. Er was te veel aandacht voor het gebrek aan feitenkennis. Het ging mij om veel meer dan dat: toekomstige leerkrachten moeten wereldburgers zijn. Feiten zijn maar bouwstenen om de wereld te begrijpen.’


DS, 01-08-2013 (Stijn Cools)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB