actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Ongelijkheid als entertainment

Ongelijkheid als entertainment

Paul Goossens

Met Angela Merkel en David Cameron behoorde de Nederlandse premier Mark Rutte tot de hardste kern van de Europese austerians . Een paar dagen geleden loste hij de rol en liet hij de strakke Brusselse begrotingsnormen varen. Slecht voor de geloofwaardigheid natuurlijk, maar Rutte had geen alternatief, hij moest plooien. Nog harder snoeien zou het land, dat vorig jaar een krimp van 1 procent moest incasseren, nog dieper in de recessie dompelen. Het was een bocht uit pure noodzaak.

Ook de Britse premier, die sinds 2010 met de botte bijl in de overheidsuitgaven kapt, komt steeds meer onder druk. Zelfs het IMF waarschuwt Groot-Brittannië dat het overdrijft en zich in een triple dip vastrijdt. Er wordt te hard bespaard. Omdat resultaten uitblijven en de Europese landen steeds verder krimpen, zingen de jihadi van de soberheid sinds kort enkele tonen lager. Deze week kregen ze een nieuwe dreun. Behalve een gênante Excel-fout bleek de ‘besparingsbijbel' van het economenduo Carmen Reinhart & Kenneth Rogoff, Growth in a time of debt (2010) nogal wat wiskundige en statistische mankementen te vertonen. De conclusie van het duo dat landen met een schuldgraad van meer dan 90 procent van het bbp met 0,1 procent krompen, was compleet onjuist. In werkelijkheid was er een groei van 2,2 procent. Er zijn er voor minder op het examen gebuisd.

De tweet-economen in Vlaamse en andere denktanks, die nu ook aan hun Rutte-bocht toe zijn, doen de controverse rond Reinhart & Rogoff af als entertainment. Daarmee wordt de systematische denkfout gemaskeerd van de austerians , ongeacht of ze academici, columnisten of politici zijn. Zij beweren immers dat schulden, in eerste instantie die van de overheid, de oorzaak van lagere groei zijn. Dat het soms (dikwijls) omgekeerd is en dat trage groei de schulden kan oppoken, is bij hen ondenkbaar. Vandaar die obsessie om in alle omstandigheden en steeds opnieuw de hakbijl boven te halen. Zo werd de hele eurozone de recessie ingestuurd.

Als bedrijven en particulieren noodgedwongen besparen, is het onverantwoord om ook de overheid op droog zaad te zetten. Tenzij je natuurlijk een verborgen agenda hebt en de crisis gebruikt om ingrepen te forceren die je nauwelijks langs democratische wegen van overleg kan realiseren. Zo slaagden Margaret Thatcher en Ronald Reagan er in de jaren 80 van de vorige eeuw in om de inflatiestrijd tot dé politieke topprioriteit uit te roepen. Daarmee werd Keynes afgeserveerd, volledige tewerkstelling naar tweede klasse gedegradeerd en inkomensgelijkheid voorgoed uit het politieke gezichtsveld geschrapt.

Het blijft verbazen hoe marginaal die ongelijkheid – een van de hoofdredenen van de vraag die het laat afweten en de schulden die toenemen – het economisch en politiek debat beïnvloedt. Ongelijkheid blijft een taboe. Dat bleek onder meer tijdens de Belgische polemiek over garanties voor spaartegoeden van meer dan 100.000 euro. De grote principes werden bovengehaald en Karel De Gucht kwam woorden tekort om een boze Tony Mary en een nog bozere Dirk Brossé van repliek te dienen. Het viel op dat niemand, ook de socialist Bruno Tobback niet, het probleem enigszins relativeerde en kaderde. Slechts een kleine minderheid wordt ermee geconfronteerd. Nauwelijks 4 procent van de Belgische rekeninghouders, zo liet minister van Financiën Koen Geens zich een paar dagen later ontvallen. Op de rekening van die 4 procent staat wel 90 miljard euro spaargeld of 39,1 procent van het totaal. Het geeft te denken en zet de waardevolle grote principes in perspectief.

Ook de Europese Centrale Bank (ECB) deed dat (ongewild) met haar vergelijkende studie over de vermogens in Europa. De 10 procent rijkste Belgen, zo blijkt uit het rapport, bezitten 44 procent van het totale vermogen en 36 procent van de inkomens. Gemiddeld bezit die 10 procent 1,4 miljoen euro. Dat is 7 keer meer dan de gezinnen die in het midden zitten en 533 keer meer dan het gemiddelde vermogen van de armste 20 procent, die het met 2.800 euro moeten stellen. Veel is het niet, maar toch is hij beter af dan de Duitse arme. Die zit voor 4.600 euro in de rode cijfers. De Duitse rijkste 10 procent boerde beter dan de Belgische. Ze heeft bijna 60 procent van de nationale privérijkdom in handen en is 21 keer rijker dan de gemiddelde Duitser. Dat de overwinnaars de geschiedenis schrijven, is bekend. In de economie is het niet anders. Het is de top die de programma's schrijft en de cijfers analyseert. Ongelijkheid is voor hen geen issue, hooguit entertainment.

DS, 20-04-2013 (Paul Goossens)