Ergernis om 'Hamasificatie' Al-Jazeera


Twee protestbewegingen telt Egypte, twee kanten van het verhaal. Het zou Al-Jazeera op het lijf moeten zijn geschreven. Onder het motto 'De mening en de andere mening' gold de pan-Arabische satellietzender jarenlang als maatstaf voor journalistieke objectiviteit in de regio.


Maar tegenwoordig worden de journalisten van Al-Jazeera in Egypte bij de ene demonstratie als helden onthaald, en bij de andere door de menigte verjaagd.

"Niemand neemt Al-Jazeera nog serieus", zegt Sjaima Kamel, een activiste op een demonstratie tegen president Morsi. "Het zijn leugenaars."

Kamel beschuldigt de beroemdste Arabische nieuwszender ervan 'overduidelijk' partij te hebben gekozen in de tweestrijd die Egypte in zijn greep houdt. "Het is pure propaganda voor de Moslimbroederschap. Ik kan er niet meer naar kijken."


Alternatief voor staatsmedia

Het is een veelgehoord geluid deze dagen in Egypte: Al-Jazeera, de voormalige rebel en kampioen van het vrije woord in de Arabische wereld wordt verguisd wegens zijn steun voor het regime van president Morsi en de broederschap.

Tijdens de opstand die Moebarak ten val bracht, was Al-Jazeera doelwit van het regime, maar voor de Egyptenaren vormde de zender een welkom alternatief voor de 'niets aan de hand'-berichten van de staatsmedia.

Na de val van de dictator verkondigde de hoofdredactie trots dat ze de omwenteling 'als enige' al jaren had zien aankomen. Al-Jazeera claimde impliciet, in lijn met de beschuldigingen van het regime, flink te hebben bijgedragen aan de revolutie.


In brand gestoken

Nu is Al-Jazeera het doelwit van dezelfde demonstranten die twee jaar geleden nog zo gelukkig waren met de berichtgeving. En de teleurstelling blijft niet beperkt tot leuzen: vorige maand werd het kantoor van het Egyptische filiaal van de nieuwszender in brand gestoken.

De demonstranten waren woedend dat Al-Jazeera koos voor een interview met een leider van de Moslimbroederschap, in plaats van een verslag van de protesten. De claim van de gast dat het 'om een kleine groep onruststokers' zou gaan, werd kracht bijgezet met beelden van een lege hoek van het Tahrirplein.

Een producente van de zender stelt dat dat 'misverstand' mede te wijten was aan de demonstranten zelf: zij zouden verhinderen dat Al-Jazeera 'een goed balkon' kreeg om het plein te filmen. "Opeens zijn wij de vijand." Maar de producente geeft toe dat er een kern van waarheid schuilt in de beschuldigingen van de oppositie. "Er wordt veel aandacht besteed aan president Morsi. Misschien zelfs iets te veel."


Ander publiek

De producente benadrukt het verschil tussen de Arabische zender en de Engelstalige versie, die volgens haar minder aandacht aan de Moslimbroederschap besteedt. "De twee kanalen mikken op een ander publiek. Dus er is duidelijk een verschil in benadering."

Het verschil tussen de Arabische en de internationale zender loopt volgens scriptschrijver en producent Adam Jassin parallel met de 'twee gezichten' van de Moslimbroederschap: een gematigd gezicht voor het Westen, en een fanatiek islamitisch gezicht voor het binnenland. Jassin: "De veranderingen bij Al-Jazeera zijn al een paar jaar aan de gang. Veel van de oorspronkelijke journalisten hebben de zender verlaten wegens de 'Hamasificatie' van Al-Jazeera, met bijvoorbeeld de religieuze talkshow van de spirituele leider van de Moslimbroederschap Joessoef El-Karadawi. Maar hun ware agenda werd pas echt duidelijk sinds de Arabische Lente."


Verbaasd

Al-Jazeera steunde volgens Jassin de verschillende opstanden in de Arabische landen, maar toen de regimes eenmaal waren gevallen, begonnen ze openlijk de Moslimbroederschap te steunen. "We waren allemaal verbaasd", vertelt Jassin. "We dachten dat Al-Jazeera aan onze kant stond, voor vrijheid."

Het komt volgens Jassin hard aan dat de zender exclusief aanhangers van de president aan het woord laat. "Je merkt hun voorkeur aan alles: aan het soort sprekers, de camerapositie en de invalshoek. Zelfs de sms'jes onder in beeld zijn pro-Moslimbroederschap."

De steun van Al-Jazeera voor de islamitische beweging is volgens Jassin een directe uiting van het buitenlands beleid van Katar. De kleine Golfstaat, eigenaar van de zender, is de hoofdsponsor van de Moslimbroederschap in de regio. En daarmee is Al-Jazeera volgens Jassin 'zijn geloofwaardigheid volledig kwijtgeraakt'.


Salafistenprotest

Het mediapark in Caïro, waar de nationale Egyptische tv-zenders hun studio's hebben, wordt sinds een week belegerd door ongeveer duizend salafisten. Ze eisen dat de zenders, die zich kritisch uitlaten over de islamitische beweging, hun uitzendingen staken. De ultra-orthodoxe salafisten zien hen als onderdeel van een groot Amerikaans/Israëlisch complot tegen de islam. Sinds enkele dagen circuleert bovendien een dodenlijst met de namen van journalisten die zich kritisch hebben uitgelaten over de Moslimbroederschap.


Trouw, 13-12-2012 (Eduard Padberg)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB