Kun je sterven van verdriet?

‘Vroeger kwam mijn oma elke woensdag bij ons thuis', mailt Eva Mouton. ‘Elke woensdag somde ze op wie van het dorp nog leefde en wie al dood was en wie een kind had gekregen en er geen kon krijgen. Ik vroeg haar altijd aan wat die of die gestorven was. Soms was het antwoord: aan de kanker. Een andere keer was het een hersenbloeding. Maar soms was haar antwoord: “Die is gestorven van verdriet”.'

Kun je sterven van verdriet? Volgens hartonderzoekers van de universiteit van Harvard (VS) kan dat zeker. In de 24 uur na het overlijden van een geliefde heeft de nabestaande een 21 maal verhoogde kans op een hartaanval, zo ontdekten de wetenschappers. De daaropvolgende dagen is de kans op een hartaanval nog achtmaal zo groot als normaal.

De onderzoekers kwamen tot hun conclusies nadat zij een statistische analyse hadden losgelaten op een database met gegevens van 1.985 mensen die tussen 1989 en 1994 in ziekenhuizen waren opgenomen wegens een hartaanval. De patiënten was gevraagd of zij recentelijk – minder dan een halfjaar voor ziekenhuisopname – weduwe of weduwnaar waren geworden of anderszins een geliefde hadden verloren. Dat was het geval voor 270 van hen. Negentien mensen hadden minder dan een etmaal voordien hun partner verloren.

Een deel van de patiënten zal er een ongezonde levensstijl op na hebben gehouden (roken, weinig bewegen, vet eten) en het is aannemelijk dat in veel gevallen hun overleden partners net zo hadden geleefd. Toch verklaart die ‘levensstijlfactor' niet de door de Amerikanen ontdekte verhoogde kans op een hartaanval bij nabestaanden. De onderzoekers hebben daarvoor in hun analyse een correctiemethode ingebouwd, schreven ze eerder dit jaar in het wetenschappelijke tijdschrift Circulation. De oorzaak moet volgens hen echt gezocht worden in verdriet, angst, stress en woede.

Het onderzoek is gebaseerd op een relatief kleine steekproef. Andere hartonderzoekers bekritiseren in hetzelfde blad daarom de resultaten. Meer onderzoek mag dan nodig zijn, een indicatie dat er een link is – dat je kunt sterven of in ieder geval een hartaanval kunt krijgen van verdriet – lijkt er toch wel te zijn.

Versnelde hartslag door de stress, een gewijzigde samenstelling van vetten in de bloedbaan, verminderde slaap en eetlust: dat zijn volgens de auteurs enkele van de fysiologische veranderingen die een persoon in rouw ondergaat en die de kans op een hartaanval vergroten. Als mensen in zo'n situatie hun medicijnen vergeten in te nemen, dan vergroot dat het risico natuurlijk ook nog eens extra.

Stress kan ook een negatief effect hebben op het immuunsysteem, schreven onderzoekers van de universiteit van Birmingham vorig jaar in het blad Brain, behavior and immunity.

Vooral ouderen vormen een risicogroep. Naarmate je ouder wordt, vermindert de concentratie van het hormoon dehydroepiandrosteronsulfaat (DHEAS) in je bloed. DHEAS is een mannelijk geslachtshormoon, dat evenwel ook bij vrouwen in het bloed zit. Het speelt niet alleen een rol bij de ontwikkeling van geslachtkenmerken tijdens de puberteit, het stimuleert ook het immuunsysteem.

Tijdens stressvolle situaties kan DHEAS niet altijd meer voldoende opboksen tegen de negatieve effecten van het stresshormoon cortisol, dat juist een onderdrukkende werking heeft op het immuunsysteem.

De wetenschappers uit Birmingham namen bloedmonsters van 24 mensen van rond de zeventig jaar oud die net een geliefde waren kwijtgeraakt. De verhouding cortisol ten opzichte van DHEAS was bij deze mensen flink verschoven in het voordeel van cortisol. Als gevolg gingen hun witte bloedcellen minder efficiënt bacteriën te lijf.

De Standaard

Dit vind ik wel een interessante vraag. Je hoort dat wel vaker. Als iemand een dierbare verliest, dat die vaak niet veel later ook zelf overlijdt. Vooral bij oudere mensen hoor je dit wel eens. Maar kan dat eigenlijk, vraag ik mij dan af? Volgens het artikel wel. Sterke emoties die we ervaren kunnen invloed hebben op de vatbaarheid op hartaanvallen en dergelijke.
Dit bewijst nog maar eens voor mij, dat het psychische niet onderschat mag worden. Psychosomatische klachten zijn klachten, die belangrijk zijn. Ons lichaam is een geheel, lichaam en psyche zijn onlosmakelijk verbonden.
Nog een reden te meer om mensen die net een dierbare hebben verloren, goed op te vangen.