'Wie niet durft, is een watje'
Steeds meer tieners sms'en sexy berichtjes of zelfs heuse naaktfoto's naar elkaar. Sexting heet dat niet zo onschuldige fenomeen. 'Op een gsm-schermpje kun je niet zien dat je eigenlijk te ver gaat.'
De cijfers zijn niet min: vijftien procent van de jongeren verzendt geregeld een sms'je met seksueel getinte inhoud. Zes procent fotografeerde zichzelf al eens naakt of in lingerie, om die foto dan met een berichtje door te sturen naar vrienden of liefjes. De stoere gasten van vandaag laten hun pornoblaadjes liever thuis: dertien procent van de jongens downloadt porno op zijn mobieltje. Dat blijkt uit de eerste grootschalige studie over het gsm-gebruik van jongeren in Vlaanderen, verwerkt in de doctoraatsproef van communicatiewetenschapster Mariek vanden Abeele (KU Leuven).
Sexting haalt regelmatig de media met rampverhalen over tienerzelfmoorden. Communicatiewetenschapper Michel Walrave (Universiteit Antwerpen) is specialist in het gedrag van jongeren in cyberspace en rondt op dit ogenblik een uitgebreid onderzoek over het fenomeen af. Wie doet nu zoiets, naaktfoto's van zichzelf doorsturen, en vooral: waarom? 'Uit ons onderzoek blijkt dat jongeren echt uit peer pressure aan sexting doen. Die groepsdruk is zo sterk dat ze hun eigen oordeelsvermogen uitschakelen. 'Ze dagen elkaar uit om een naaktfoto door te sms'en. Wie niet durft, is een watje.'
Razende hormonen
Dat jongeren onder groepsdruk staan om aan sexting te doen, bevestigt het onderzoek van Mariek vanden Abeele. 'Ze zijn allesbehalve naïef. Ze weten heel goed dat die foto's verspreid worden, meer zelfs, ze doen het net om populairder te worden.'
Jongeren die leren omgaan met hun razende hormonen, het is van alle tijden. Ligt het niet voor de hand dat ze hun gsm gebruiken voor seksuele experimenten, in een wereld die vergeven is van de technologie?
Walrave: 'Ja, maar die technologie zorgt voor nieuwe problemen. Digitale beelden verdwijnen niet meer. Als die in de verkeerde handen komen, worden ze naar de hele klas gestuurd, of als chantagemiddel gebruikt. Tieners kennen dat risico wel, maar ze denken er niet echt over na. Pubers zijn erg slecht in het inschatten van langetermijngevolgen. Ze beseffen bijvoorbeeld niet goed dat hun liefje hun vertrouwen kan schenden. Een kwart van de meisjes en zelfs een derde van de jongens ontving al eens een foto die niet voor hun ogen was bedoeld. En ze beseffen nog minder dat die ene sms hen hun hele leven kan achtervolgen.'
Koen Walrave vindt de resultaten van het recente onderzoek naar sexting behoorlijk alarmerend. 'Wat mij verontrust, is dat jongeren die aan sexting doen sneller ander risicogedrag gaan vertonen. Onveilig vrijen, bijvoorbeeld. Op die manier is sexting een soort opmaat tot seksueel grensoverschrijdend gedrag. Als je iemand vraagt om naaktfoto's te sms'en, dan verlegt die zijn grens een beetje. En dan is het makkelijker om ook in real life seksuele grenzen te overschrijden.'
Sofie Biemels is consulente bij Child Focus (het centrum voor vermiste en seksueel uitgebuite kinderen): 'We krijgen vaak telefoontjes van bezorgde ouders. Ze botsen op pikante sms'jes of foto's op het mobieltje van hun kind en weten niet wat ze ermee aan moeten. Vaak zijn die berichten van een onbekende afzender, iemand die ze op de chatbox hebben ontmoet. Sommige pubers geven hun nummer makkelijk aan onbekenden op het internet.'
Onder de douche
'Oproepen van jongeren over sexting krijgen we niet zo vaak. Tenzij ze echt worden gepest op school. Ik herinner mij nog een incident dat zware gevolgen had. Een meisje stond na de sportles onder de douche en werd stiekem gefilmd door een paar klasgenootjes. Die hadden dat filmpje meteen verspreid in de hele school. Vreselijk vernederend.'
Maar hoe moet je er dan mee omgaan? Stel, je bent leraar en je betrapt twee jongens met een naaktfoto van een klasgenootje op hun schermpje. Wat doe je dan? Biemels: 'Praten! Doe ze inzien hoe vernederend het is voor de persoon op de foto. Laat ze nadenken over wat het betekent dat iedereen die beelden nu kan zien. Wijs ze op de gevolgen op lange termijn. Dat geldt ook voor ouders: praat met je tieners over wat ze met hun gsm doen. Verbied niets, maar geef raad.'
Ook bij Sensoa (het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid) zijn ze zich bewust van de gevaren van sexting. Al is er in ons land misschien nog niet genoeg aandacht aan besteed, geeft beleidsmedewerker Lien Verhetsel toe. 'Maar we plannen een poster over sexting, voor onze grote campagne volgend voorjaar. Tieners moeten vooral leren om niet te zwichten voor groepsdruk en te zeggen: dit is mijn grens.'
Maakt u zich zorgen over het sms-gedrag van uw kind? Neem contact op met Child Focus op 116 000. Of surf naar
www.clicksafe.be als u op zoek bent naar meer informatie over veilig omgaan met technologie.
Knack, 03-10-2012 (Heleen Debruyne)