actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Overheid, het is jóuw energie

Overheid, het is jóuw energie

Scheurtjes zijn gevaarlijk. Of ze nu in de reactorvaten van Doel 3 en Tihange 2, of in het energiebeleid van ons land zitten. Als de ontwikkelingen van de voorbije dagen iets duidelijk gemaakt hebben, schrijft TOM DE MEESTER, dan is het dat de overheid haar greep op de energiesector moet versterken.

Sinds Willy De Roovere uitspraken deed over mogelijke scheurtjes in de reactor van Doel 3 en Tihange 2, kent iedereen de naam van de directeur van het Fanc. De Roovere had eigenlijk al met pensioen moeten zijn, maar door de regeringscrisis van vorig jaar is de benoeming van zijn opvolger nog steeds niet rond. Die nieuwe topman wordt wellicht Jan Bens. Bens was, net als De Roovere, directeur van de kerncentrale van Doel. Zoals we weten is Doel in handen van Electrabel. Zo controleert de nucleaire sector zichzelf. Of beter: zo sluit hij echte controle uit. Want dat het probleem bij Doel 3 pas nu aan het licht komt, is hallucinant. Vorig jaar zijn er nog stresstests uitgevoerd in alle kerncentrales, na de ramp in Fukushima. Electrabel voerde die controles zelf uit, en de reactorvaten zijn toen niet eens gecontroleerd. Intussen doet Electrabel wel heel lichtzinnig over die scheurtjes. Eerst was er sprake van ‘anomalieën' en daarna van ‘foutindicaties'. Maar nu spreekt de Fanc van ‘duizenden scheurtjes', soms met een diameter van 2 centimeter. Expert Aviel Verbruggen wikt en weegt, maar schrijft ook: ‘Een scheurtje dat een spleet wordt, kan tot verlies aan koeling leiden en dus tot catastrofes zoals in de Fukushima-reactoren' (DS 21 augustus). Volgens Mycle Scheiner, een internationale autoriteit, kunnen ‘dergelijke mankementen tot kernexplosies leiden'. Een kerncentrale is geen koekjesfabriek. In een kernreactor staat het metaal van het reactorvat continu bloot aan intensieve bombardementen met neutronen, die het metaal kunnen aantasten.

We kunnen geen enkel risico lopen. Als er met Doel iets misgaat, mogen we de helft van Vlaanderen evacueren. Er moet een onafhankelijke controlecommissie komen, met onafhankelijke (buitenlandse) experts. Reactor 3 van Doel is al dertig jaar oud en hij is niet eens de oudste van het land. We spelen met vuur als we de kerncentrales nog langer openhouden dan wettelijk voorzien.

Er was nochtans tijd genoeg

Maar het debat gaat over méér dan scheurtjes in een reactorvat. Ook ons energiebeleid vertoont flinke barsten. Tien jaar na de liberalisering van de energiemarkt kunnen we niet eens meer garanderen dat het licht aanblijft. De analyses van energiewaakhond Creg liegen er niet om. Op koude winterdagen zou onze stroombevoorrading weleens ernstig in het gedrang kunnen komen. Zeker omdat ook buurlanden Duitsland en Frankrijk tegenwoordig elke megawattuur nodig hebben. Als de politiek een duidelijk energiebeleid had gehad afgelopen decennium, was er veel meer geïnvesteerd in nieuwe elektriciteitscentrales, stond in het editoriaal van deze krant (DS 21 augustus). Dat is de nagel op de kop. De wet op de kernuitstap werd al in 2003 goedgekeurd. Tijd genoeg dus om te voorzien in alternatieve elektriciteitsproductie. Alleen: dat is nu net wat er niét is gebeurd. Nochtans laat energiewaakhond Creg jaar na jaar weten dat het ‘gebrek aan concrete investeringsbeslissingen' voor een ‘toegenomen risico op elektriciteitstekorten' zorgt. Maar Electrabel en co hebben altijd gedaan alsof hun neus bloedde. De regering stond erbij en keek ernaar.

Het blinde geloof in de vrije markt breekt ons zuur op. Na de bankencrisis komt een heuse energiecrisis op ons af. De manier waarop Electrabel – net als de banken, overigens – elke maatschappelijke verantwoordelijkheid afwijst, is in elk geval hallucinant. Wim De Clercq, de directeur productie en aankopen van Electrabel, zegt het letterlijk: ‘Wij zijn niet verantwoordelijk voor de leverzekerheid van elektriciteit in België. Wij zijn dat alleen voor onze klanten. Gezien het huidige klimaat zullen we zeker geen nieuwe investeringen doen in België.' En dat ménen ze! Toen Electrabel en de holding Ackermans & van Haaren in het Gentse Rodenhuize de nieuwe biomassacentrale Max Green inhuldigden, zei Johny Thijs, de voorzitter van de joint venture: ‘Wij willen er nog zo 6 of 7 bouwen, maar dan alleen als de subsidies (via de groenestroomcertificaten) verdubbelen'. Pure chantage.

Switchen

Nog een voorbeeld. Electrabel heeft in mei beslist om de centrale in het Oost-Vlaamse Ruien volledig te sluiten. Ook in de centrale Les Awirs bij Luik moet een eenheid dicht. Omdat ze ‘niet meer rendabel genoeg' zijn, heet het. Dat kost 132 jobs. Een van de centrales in Ruien is een gascentrale die nog perfect kan werken. En de kolencentrales kunnen in principe omgebouwd worden tot biomassacentrales. De winstzucht van privé-energiebedrijven, dat rijmt duidelijk niet met maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Met de privé gaat het licht uit. We moeten switchen. Als Electrabel de stekker eruit trekt, moet de overheid hem er maar opnieuw insteken. Waarom neemt de overheid Ruien en de andere centrales niet over om voor de stroomvoorziening te zorgen?

In 2008, vijf jaar nadat de Europese liberalisering van de energiemarkt korte metten maakte met de meerjarenplannen voor de bouw van nieuwe elektriciteitscentrales, pleitte zelfs de ceo van SPE-Luminus en de voorzitter van de sectorfederatie Febeg, Luc Sterckx, voor ‘een investeringspact met de Belgische overheden voor de komende 15 tot 20 jaar'. Ja, als zelfs de energiesector toegeeft dat ze het zélf niet kan! De samenleving moet dringend weer greep krijgen op de energiesector, de planning en productie.

DS, 22-08-2012 (Tom De Meester)