De werkloosheid is in 2011 gedaald tot het laagste peil in twintig jaar. Maar tegelijk keert de RVA steeds vaker een uitkering uit aan mensen die aan het werk zijn.
De verschuiving van werklozen naar werkenden is een van de opmerkelijkste vaststellingen die uit het gisteren voorgestelde jaarverslag voor 2011 van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) kunnen gepuurd worden. Het was al eerder duidelijk dat de Belgische arbeidsmarkt de crisisjaren beter doorstaan heeft dan die van de meeste andere Europese landen. Van 2008 tot 2010 zakten we, met dank aan een reeks crisismaatregelen, minder weg. In 2011 bleek het herstel iets sterker te zijn dan verhoopt. Terwijl onze werkloosheidsgraad in 2007 nog 2,4 procentpunten boven het Europese gemiddelde lag, waren we in 2011 0,3 procentpunten onder dat gemiddelde gezakt.
De RVA onderzocht ook hoe de werkloosheidsgraad de afgelopen 20 jaar geëvolueerd is. Daarbij werd een correctie doorgevoerd voor de aanpassingen aan de reglementering in die periode. Twintig jaar geleden zaten er amper 50-plussers in de officiële werkloosheidstatistieken. Als 'oudere werklozen' moesten ze niet meer beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Hetzelfde gold voor de bruggepensioneerden. Nu worden ook 50-plussers steeds meer geacht een job te zoeken. Rekening houdend met die factoren lag het aantal werklozen vorig jaar op het op een na laagste peil in 20 jaar. De werkloosheidsgraad was met 8,25 procent zelfs de laagste.
Dat heeft er mee toe geleid dat het totale aantal RVA-klanten vorig jaar met 1,5 procent gezakt is tot een toch nog altijd indrukwekkende 1.310.818. Dat is een jaargemiddelde. Als we alle mensen die ooit in de loop van het jaar met de dienst in aanraking kwamen optellen komen we tot een nog imposanter aantal van 1.831.301. Daar bedroeg de daling 1,9 procent.
Maar die daling zou nog forser geweest zijn als de daling van het aantal werklozen niet grotendeels gecompenseerd was door de opmars van werkenden die een uitkering krijgen. Het gaat daarbij om heel uiteenlopende categorieën: mensen met tijdskrediet of loopbaanonderbreking, gewezen werklozen wier uitkering als loonsubsidie gebruikt wordt, tijdelijk werkloze werknemers,... In 2011 waren ze al goed voor 49 procent van alle RVA-klanten. Een voorzichtige raming, want de voorgaande cijfers houden geen rekening met de 834.000 personen die dienstencheques gebruikten.
Dat de werkloosheidsgraad gezakt is, betekent ook niet dat onze arbeidsmarkt geen pijnpunten meer vertoont. Integendeel. Een overzicht van andere opvallende trends.
50-plussers blijven kneusje
Als we alle categorieën optellen, is de helft van alle door de RVA vergoede werklozen nu ouder dan 50 jaar. Dat heeft ook te maken met de vergrijzing van de beroepsbevolking en de reglementaire aanpassingen. Maar dat is niet het hele verhaal. Ondanks stimulerende maatregelen blijft het voor 50-plussers erg moeilijk uit de werkloosheid te ontsnappen. De RVA onderzocht voor alle werklozen in het tweede kwartaal van 2010 hoeveel van hen een jaar later doorgestroomd waren naar een job. Voor jongeren tussen 20 en 24 jaar was dat 53,1 procent. Voor iemand tussen 40 en 44 jaar was die kans op werk al gezakt tot 34,6 procent. Maar de situatie wordt helemaal rampzalig voor 50-plussers. Van de groep tussen 50 en 54 jaar geraakt nog 14,4 procent aan werk. Van die tussen 55 en 59 is dat nog amper 5,8 procent. Bij de 60-plussers zakt het cijfer weg tot 3,6 procent.
Ook de andere 'kansengroepen', zoals allochtonen en laaggeschoolden, blijven het overigens erg moeilijk hebben op de arbeidsmarkt.
Langdurige werkloosheid daalt
Tussen 2007 en 2011 is het aantal werklozen dat al twee jaar of langer in het systeem zit met ruim 11 procent gedaald. De daling is wel vooral merkbaar bij de groep onder 50 jaar. Dat zijn ook de werklozen van wie de RVA nu al zeven jaar met zijn Begeleidingsplan systematisch onderzoekt of ze wel hard genoeg naar werk zoeken. De administrateur-generaal van de RVA, Georges Carlens, zag er een nieuw bewijs in voor zijn stelling dat dit plan wel degelijk effect heeft.
Activering helpt vooral jongeren
Het Begeleidingsplan is slechts een van de wapens die de RVA gebruikt om werklozen op de weg naar werk te zetten. De dienst pompt ook steeds meer geld in de activering van werklozen. Het recentste voorbeeld is het Winwin-plan van de vorige minister van Arbeid, Joëlle Milquet (cdH). Op papier is dat een groot succes. Eind vorig jaar waren al ruim 120.000 contracten voor 100.000 personen afgesloten. Het plan kostte vorig jaar ruim 450 miljoen euro. Maar de cijfers leren ook dat vooral jongeren daarvan profiteren. Zij zijn goed voor ruim 60 procent van alle ondersteunde personen. De 50-plussers zijn maar goed voor 12 procent, en dat ondanks het feit dat ook voor hun aanwerving forse steun beloofd wordt.
Wallonië loopt achterstand beetje in
Het Waals Gewest is er de afgelopen jaren in geslaagd een klein beetje van zijn achterstand op Vlaanderen goed te maken. Tussen 2007 en 2011 bleef, ondanks alle schommelingen, het aantal Vlaamse volledig werklozen ongeveer gelijk. In Wallonië daalde het met 6 procent. In Brussel kwamen er nog 7 procent werklozen bij. Het Brussels Gewest kan daarbij wel als excuus inroepen dat het met een demografische explosie geconfronteerd wordt. De relatief goede Waalse score heeft dan weer veel te maken met het feit dat de Waalse economie minder conjunctuurgevoelig is dan de Vlaamse. Maar het kan ook niet ontkend worden dat Wallonië de jongste jaren een stevig tandje bijgestoken heeft inzake het activeren van werklozen. Dat wordt geïllustreerd door de sancties die opgelegd worden binnen het Begeleidingsplan. Wallonië heeft Vlaanderen daar bijgebeend. Wat niet verhindert dat de Waalse werkloosheidsgraad nog altijd ongeveer het dubbele bedraagt van de Vlaamse.
Minder sancties, meer preventie
De RVA legde vorig jaar 99.930 sancties op aan werklozen. Zo'n sanctie kan je krijgen omdat je niet actief genoeg naar werk zoekt, maar ook omdat je de RVA tracht te bedonderen, bijvoorbeeld door zwartwerk of het aangeven van een verkeerde gezinssamenstelling. De net geen 100.000 sancties zijn er ruim 8.000 minder dan in 2010. Toch betekent dat allerminst dat de dienst lakser geworden is, benadrukte Carlens. Door het koppelen van allerhande databanken kan veel meer preventief gecontroleerd worden. De dienst kon door controles vorig jaar zo'n 200 miljoen euro aan uitkeringen besparen. Daar kwam nog zo'n 65 miljoen euro bij die met succes teruggevorderd werd.
Hogere uitkeringen
De werkloosheidsuitkeringen zijn er de afgelopen jaren vrij fors op vooruitgegaan. In 2011 bedroeg de gemiddelde uitkering 899,19 euro per maand. Dat komt neer op een stijging met 16,5 procent in vier jaar. Vooral de uitkeringen in de eerste periode van de werkloosheid werden opgetrokken. Voor een samenwonende steeg ze tussen 2007 en 2011 in de eerste maand zelfs met 46,7 procent.
Dienstencheques blijven boomen
Het stelsel van de dienstencheques zette ook in 2011 zijn opmars voort. Het aantal actieve gebruikers steeg nog eens met 9,8 procent tot 834.959. Die kochten samen ruim 109 miljoen cheques, 12 procent dan in 2010. Het systeem kostte de overheid vorig jaar , met inbegrip van de belastingaftrek, meer dan 1,6 miljard euro. Daarvan werd volgens het studiebureau Idea Consult 700 miljoen euro gerecupereerd. Er werkten 146.000 mensen in het systeem.
Cijfers RVA voor 2011
- Gemiddeld 1.310.818 klanten.
- Over het hele jaar 1.831.391 klanten.
- 834.959 gebruikers van dienstencheques
- 899 euro als gemiddelde werkloosheidsuitkering. 99.930 sancties.
- 11,1 miljard euro totale uitgaven.


Bron: http://www.tijd.be/matrix/?from=1
De Tijd, 23 maart 2012, Ivan Broeckmeyer
--------------------------------------------------

Dit is een artikel uit De Tijd dat ik gelezen had en ik ook heel interessant vond. Toen ik dit las (vooral de eerste zin) was mijn reactie: eindelijk nog eens goed nieuws! Maar het artikel dat Hans hier post bewijst nog maar eens dat het niet overal van een leien dakje loopt. Ik denk net als Hans dat er dringend een oplossing gezocht moet worden voor het probleem op de arbeidsmarkt. Zoals in het artikel van Hans staat heeft werkloosheid ook te maken met duurzame vrede: er kan slechts duurzame vrede zijn op basis van de kansen op werk. Wel, ik vind dat dat een extra motivatie is om écht dat probleem op de arbeidsmarkt aan te pakken!