De Vlaamse politieke partijen willen, in het zicht van de eventuele troonsbestijging van prins Filip, de macht van de koning drastisch beperken. 'Koning Filip' zou dan nog een louter protocollaire functie hebben. Wat zijn vandaag nog de grondwettelijke taken van de koning én zijn die zo maar af te schaffen?

Het is de koning die finaal de federale regering in ons land benoemt. Herinner u de wat stuntelige eedaflegging enkele maanden geleden op het koninklijk paleis. 'Die eedaflegging is vandaag de dag nog slechts een pure formaliteit', zegt de Gentse politicoloog Carl Devos. 'De meerderheidspartijen zijn het immers eens welke minister voor welke functie wordt voorgedragen. Net als in het Vlaams Parlement zouden de regeringsleden de eed kunnen afleggen in handen van de Kamervoorzitter.'

Aanstellen van een (in)formateur na verkiezingen

Devos: 'Persoonlijk vind ik dit een lastige. Er gaan nu stemmen op om deze taak niet langer aan de koning maar aan de ontslagnemende Kamervoorzitter toe te vertrouwen. Maar ik vrees dat die persoon niet altijd de morele macht zal bezitten om uit te stijgen boven het in ons land soms hallucinante partijpolitieke gekrakeel. Een compromis kan zijn dat na een bepaalde periode alsnog de koning, als consensus- en vertrouwensfiguur, deze taak op zich neemt.'

Bijeenroepen en ontbinden van parlement

Herinner u de boze CVP-premier Leo Tindemans, die in 1978 uitriep: 'Ik trek naar de koning en bied het ontslag van deze regering aan.' Met meteen de ontbinding van het parlement tot gevolg. Devos: 'Vandaag de dag is het bijeenroepen en ontbinden van het parlement nog louter een formaliteit.'

Afkondigen van wetten

Nu wordt een wet pas van kracht wanneer die door de koning wordt ondertekend, waarbij de vrees bestaat dat prins Filip, als toekomstig koning, het wel eens in zijn hoofd kan halen om bepaalde wetten niet te ondertekenen. Devos: 'Voor mij is het simpel. Wanneer er in het parlement een meerderheid is voor een wet, wordt die van kracht en is er geen handtekening van de koning meer nodig.'

Andere functies

De koning is daarnaast ook nog opperbevelhebber van het leger, hij verleent genade aan gedetineerden, verheft jaarlijks een aantal verdienstelijke Belgen in de adelstand en benoemt ook ambtenaren. Devos: 'Het verlenen van adellijke titels mag wat mij betreft meteen worden afgeschaft. Vervang dat bijvoorbeeld door een Staatsprijs of Nationale Erkenningsmedaille. Opperbevelhebber van het leger is de koning enkel nog in naam. Het zijn de regering en de minister van Defensie die bepalen wat het Belgische leger wel of niet doet. Het benoemen van ambtenaren, onder wie ook rechters, gebeurt alleen nog op papier door de koning. En het verlenen van genade, de zogenaamde gratie, gebeurt in realiteit door een dienst op het ministerie van Justitie.'

Devos: 'Dé hamvraag is of in Franstalig België ook de bereidheid leeft om de macht van de koning in te perken. Daar wordt zijn figuur toch nog steeds als bindmiddel gezien om België bijeen te houden. Als dat niet zo is, vrees ik dat er de eerstkomende jaren in de praktijk bijzonder weinig zal veranderen.'

Uit: Het Nieuwsblad
Mijn mening:
Misschien word het inderdaad wel tijd om enkele overbodige functies van de koning te veranderen. Wat niet wil zeggen dat ik van mening ben dat de koning moet afgeschaft worden. Hij heeft nog altijd een symbolische waarde voor ons land en ik vind dat die gerespecteerd moet worden.