Iraniërs lozen hun rials


TEHERAN - Door de snelle geldontwaarding van hun munt, als gevolg van de westerse sancties, raakt vooral de gegoede Iraanse middenklasse in paniek.


Somaye Malekian (29), een pas gescheiden Iraanse lerares, wilde vorige week een prullenbak kopen voor haar nieuwe huis. Haar oog viel op een aluminium versie, merk 'Unique' en geïmporteerd uit China. Voor 300.000 rial mocht ze hem meenemen, maar ze had te weinig geld bij zich. 'Gisteren ging ik naar de winkel om hem te kopen, maar nu is de prijs 400.000 rial', zegt Malekian. 'Waar gaat dit eindigen?'

Onder invloed van nieuwe Amerikaanse sancties heeft de Iraanse rial in twee dagen tijd bijna 20 procent van zijn waarde verloren. Vandaag daalde de rial tot een koers van 17.500 voor 1 dollar. Om vervolgens weer te stijgen. Ter vergelijking: in september kreeg je er nog 12.000 rial voor. De Iraanse munt, de rial, lijkt aan een onstuitbare neergang begonnen en de bevolking is er door in paniek geraakt.

De prijzen van geïmporteerde producten stijgen even snel als de koersen van de dollar en de euro. Winkels die dure buitenlandse producten verkopen, zijn prijzen gaan aangeven in dollars, de munteenheid van grote vijand Amerika. Zelfs kunstgaleries zijn begonnen met het verkopen van hun werken in buitenlandse valuta. 'Elk uur moeten we onze prijzen aanpassen', zegt een winkelier.

De geldontwaarding, die al gaande is sinds begin vorig jaar, versnelt steeds meer. Hoewel de Iraanse regering 'speculanten' en 'maffiabendes' de schuld geeft van de neergang van de rial, zijn het de westerse financiële sancties tegen Iran die eraan ten grondslag liggen, zeggen experts.


Olieboycot VS

De Amerikaanse president Obama kondigde zaterdag sancties aan tegen de Iraanse centrale bank, de spil van Irans oliehandel. 'Mensen zijn bang dat dit een laatste stap is naar een volledige olieboycot. Dan komt de regering zonder geld te zitten en gaat alles mis', zegt een prominente econoom die anoniem wil blijven.

Bij wisselkantoortjes rond de Jomhuri-straat in het centrum van Teheran is het vanochtend een drukte van belang - studenten, ambtenaren en zelfs huisvrouwen proberen overal dollars te kopen. Een man heeft zijn motorfiets verkocht om zijn geld in een buitenlandse munt om te zetten.


Trapsgewijs

'Er is zoveel onzekerheid', zegt Mehrdad Allahyari, een computertechnicus, 'dat ik al mijn geld in dollars of euro's wil hebben. Ik vertrouw deze munt niet meer.'

Auto's rijden toeterend langs, mensen spieden over hun schouders of er dieven rondlopen, of undercover politieagenten. Toen op 20 december de rial ook al 10 procent op een dag verloor, na een gerucht dat Iran zelf alle handel met de Verenigde Arabische Emiraten had verboden, werden er mensen gearresteerd die wilden wisselen.

Ook nu poogt de staat het slechte nieuws te wissen. Websites met koersen zijn vandaag gesloten. Er worden sms-berichten rondgestuurd met veel lagere koersen, afkomstig van websites met banden met de staat. Niettemin brachten alle kranten (behalve de staatskrant) de val van de rial gisteren op de voorpagina.

Volgens een regeringswoordvoerder hebben de sancties geen enkele invloed op de prijs van de Iraanse munt. 'Dit is een economisch probleem', zei hij.

Maar de reden van de val van de rial, die sinds begin vorig jaar bijna 60 procent trapsgewijs in waarde is gedaald, komt voor veel mensen op de tweede plaats. Ze proberen hun geld veilig te stellen, door het in waardevaste goederen te investeren.

'Ik heb klanten die met zakken geld mijn kantoor binnenkomen en nu willen betalen voor orders die ze pas over maanden krijgen', zegt een staalhandelaar. 'Zeker onder vermogende Iraniërs is er totale paniek.'

De Europese Unie beslist eind januari of ze meedoet aan een olieboycot. Zo'n beslissing zal weer een schok teweegbrengen op de Iraanse valutamarkt, zeggen experts.

Malekian, de lerares, heeft nu andere zorgen dan de hogere prijs van een prullenbak. 'De daling van de rial leidt tot meer inflatie', zegt ze. 'Mijn salaris is straks niets meer waard.'


DS, 04-01-2012 (Thomas Erdbrink)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB