Acht vragen over Dexia


Twee reddingen in drie jaar en kritische documenten van Europa en de Franse waakhond ACP bewijzen dat het grondig fout zat met het beleid bij Dexia. Toch zijn er vandaag nog altijd meer vragen, dan antwoorden.


Dexia blies zijn balans op door steeds meer risico's te nemen. Wie is daarvoor verantwoordelijk? De bank had veel te weinig eigen geld in kas in verhouding tot de schulden. Dexia werd zo gedwongen om steeds meer geld te lenen op de markten. Zo moest de bank eind 2008 elke dag liefst 260 miljard euro lenen.

Daardoor ontstond er een complete wanverhouding tussen de extra winst waarop de bank mikte en de onderliggende risico's. Risico's in de vorm van gevaarlijke producten, maar ook wat betreft de financiering. Alsof u het risico zou willen lopen een eigen huis te kopen zonder geld – dat u twintig jaar lang moet afbetalen – en dat u dan zou financieren met leningen van telkens drie maanden. Hoe kunt u er zeker van zijn dat uw bank twintig jaar lang die lening om de drie maanden wil verlengen?


2. Hoe kon Dexia Frankrijk (DCL) zo ontsporen?

Van bij de start was Dexia een onevenwichtig huis. België had eigen spaargeld waarmee het kon beleggen, Frankrijk niet. Waarom liet men toe dat Frankrijk op een haast ongelimiteerde manier kon groeien en schulden kon opbouwen? Waarom heeft de Belgische toezichthouder, die het hoofdtoezicht op de groep had, niet ingegrepen? Hoe gebeurde het beslissingsproces binnen de raden van bestuur? Hoe werden de risico's voorgesteld?


3. Wat liep er mis met het risicobeheer?

Twee jaar na de eerste redding – met belastinggeld – was de bank volgens de Franse waakhond ACP nog altijd niet in staat om haar risico's correct te berekenen. En dat voor een bank met een balans van 500 miljard euro. Dat is anderhalf keer het bruto binnenlands product (bbp) van België

De bankgroep was ook verzameling van lokale baroniëen. Op een bepaald ogenblik had de groep veertien (!) marktzalen, zonder centraal toezicht. In september 2010 was Dexia Frankrijk nog altijd niet in staat om efficiënt te controleren wat er gebeurde in grote filialen als Spanje en Duitsland.


4. Welke (Franse) risico's zitten bij Dexia Bank België?

Eenmaal duidelijk werd dat de grote portefeuille renteswaps bij Dexia Frankrijk kon zorgen voor een enorm liquiditeitsprobleem – net voor de val zogen ze 46 miljard euro uit de bank – werd ze plots verspreid over de ganse groep.

Intussen zitten er ruim 14 miljard euro aan renteswaps bij Dexia Bank België. Zijn dat de goede of de slechte brokken? Wie liet dat toe? En wat zijn de risico's voor de belastingbetaler?

En zitten er nog meer lijken in de nieuwe staatsbank? De staat kocht Dexia België zonder grondig onderzoek van de boeken.


5. Waarom slankte Dexia niet sneller af?

Omdat ze de risico's verkeerd inschatten, dachten Pierre Mariani en Jean-Luc Dehaene ten onrechte dat ze voldoende tijd hadden om de groep te herstructureren. Ze waren nochtans gewaarschuwd.

Hoe komt het dat Europa zich door Dexia liet overtuigen om het saneringsplan af te zwakken? Waarom liet Europa zich begin 2010 overtuigen dat er geen ‘restbank' moest komen? Wie heeft toen gelobbyd?


6. Waarom reageerde Dexia telkens zo laat?

Het bijzonder kritisch inspectierapport waar de Franse toezichthouder ACP in haar brieven naar verwijst, werd opgemaakt op basis van de halfjaarcijfers van 2009. Maar Dexia Frankrijk (DCL) reageerde pas eind 2010 met een actieplan. Waarom duurde dat zo lang? En op basis van welke beloftes zag de Franse toezichthouder ervan af om Dexia onder speciaal toezicht te plaatsen?

In de brief van 16 september 2010 klaagt de Franse toezichthouder uitdrukkelijk de slechte medewerking aan van Dexia Frankrijk, dat een aantal problemen een stille dood liet sterven in een werkgroep. En ook de Europese Commissie klaagde in de wandelgangen meermaals over de (Franse) arrogantie bij Dexia en de vele vertragingsmanoeuvres van de bank.


7. Waarom bleef de Belgische bank massaal geld uitlenen aan de zieke delen?

Hoe komt het dat er massaal geld uit Dexia Bank België gehaald werd? Waarom bleef België tot 1.170 miljard oude franken (!) uitlenen, terwijl de bank wist dat Dexia Frankrijk doodziek was. Waarom kon de toezichthouder hier niets aan doen? En waarom liet de raad van bestuur begaan?


8. Waarom faalde ook het Belgisch bankentoezicht?

De Franse waakhond zette Dexia onvoldoende onder druk. Toen Dexia eind 2010 dan toch een actieplan opzette, was het al te laat en sloeg de schuldencrisis toe.

De Belgische toezichthouder CBFA was destijds op de hoogte van de tijdbom bij Dexia Frankrijk. Maar deed er niets aan omdat het ‘een Frans probleem' was. Een krankzinnige redenering als je weet dat diezelfde tijdbom de hele groep (mee) deed ontploffen. Waarom kon België als hoofdtoezichthouder geen druk zetten?

Volgens Jean-Paul Servais, de topman van de voormalige CBFA, was het totale liquiditeitsrisico van de hele bank in orde. Maar hoe kan hij dat weten als Dexia zelf geen goed zicht had op de risico's én de filialen? En wat was de rol van de Nationale Bank in die periode?


DS, 29-10-2011

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB