Voor 17 miljard nieuwe regionale bevoegdheden
Voor 17 miljard euro nieuwe regionale bevoegdheden: een overzicht
Het communautair akkoord dat de acht onderhandelde partijen gesloten hebben, voorziet voor 16,8 miljard euro aan nieuwe bevoegdheden voor de gemeenschappen en gewesten. Een overzicht:
- ARBEIDSMARKT
Het pakket arbeidsmarkt is goed voor 4,3 miljard euro. Zo zullen de gewesten de volledige beslissings- en uitvoeringsbevoegdheid krijgen voor de controle op de beschikbaarheid van werklozen. Het normatieve kader blijft wel federaal. Het akkoord stipuleert ook dat de gewesten nog de mogelijkheid hebben om de sanctioneringsbevoegdheid aan de federale Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA), tegen betaling, uit te besteden.
Tweede element bij arbeidsmarktbeleid is het doelgroepenbeleid: RSZ-kortingen voor doelgroepen en de activering van werkloosheidsuitkeringen verhuizen naar de gewesten, structurele RSZ-vrijstellingen blijven federaal. Ook is hier bepaald dat de Rijksdienst Sociale Zekerheid (RSZ) en RVA de enige administratieve en technische operatoren blijven. Ten slotte worden de dienstencheques geregionaliseerd.
Qua arbeidsbemiddeling worden de gewesten bevoegd voor de programma's voor arbeidsmarktbegeleiding van leefloners. De bevoegdheid over de Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen (PWA) valt onder de autonomie van de gewesten. Als de gewesten beslissen de PWA-voorziening te behouden, zal de federale overheid de financiering van de werkloosheidsuitkeringen van de PWA'ers voortzetten, beperkt tot het huidig aantal per gewest.
De loopbaanonderbreking van de werknemers van gewesten, gemeenschappen, lokale overheden en het onderwijs wordt geregionaliseerd. Tijdskrediet voor contractuelen in die diensten blijft federaal. Uitzendarbeid blijft voor de arbeidsrechtelijke bepalingen federaal, maar de regio's kunnen volgens het akkoord uitzendarbeid toestaan in hun diensten en die van de lokale besturen. De gewesten mogen voor tewerkstellingstrajecten beroep doen op uitzendarbeid.
De nieuwe bevoegdheden voor de gewesten resulteren ook in een nieuwe beheersstructuur van de RVA. Elk gewest zal via een vertegenwoordiger van de gewestelijke arbeidsbemiddelaar -VDAB, FOREM en Actiris- deelnemen aan de vergaderingen van het beheerscomité van de RVA. Dat moet de vlotte samenwerking tussen RVA en de arbeidsbemiddelingsdiensten garanderen.
In het akkoord wordt opgemerkt dat de regels over arbeidsrecht en sociale zekerheid federaal blijven, net als de voorzieningen voor sociaal overleg en loonbeleid.
- GEZONDHEIDSZORG
Eerste element is de oprichting van een "instituut dat een overlegd antwoord zal geven op de grote, onder meer budgettaire, uitdagingen met betrekking tot de toekomst van de gezondheidszorg" zoals de vergrijzing. Het instituut moet een permanente en interfederale ontmoetingsplaats worden voor de ministers bevoegd voor gezondheid.
Het akkoord bepaalt ook de federale kerntaken: gelijke toegang tot terugbetaalde gezondheidszorg ongeacht de woonplaats. Om dat te waarborgen, blijft het federale de voogdij over het Riziv uitoefenen.
Dan komen de echte overdrachten aan bod. Er is sprak van "homogenisering" op verschillende domeinen: beleid voor hulp aan personen met een handicap (mobiliteitshulpmiddelen gaan naar de deelstaten), ziekenhuisbeleid, ouderenbeleid, geestelijke gezondheidszorg en preventiebeleid.
Concreet betekent dat bijvoorbeeld voor de ziekenhuizen de gemeenschappen bevoegd zijn om de normen voor erkenning te definiëren. De financiering van de ziekenhuizen blijft federaal. De volledige bevoegdheid (inclusief prijsbepaling voor bewoners) voor rusthuizen, centra voor dagverzorging... zal integraal naar de gemeenschappen gaan. Alleen de deelstaten zullen preventie-initiatieven kunnen nemen.
- GEZINSBIJSLAG
De kinderbijslag, geboortepremies en adoptiepremies gaan naar de gemeenschappen. Dit is meteen goed voor zo'n 5,9 miljard euro, op een totale overdracht van 16,8 miljard euro. In Brussel zal de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie bevoegd zijn. Ook het verschil in bijslag wordt aangepakt. "Vóór de overheveling wordt het verschil tussen loontrekkenden en zelfstandigen weggewerkt." Recht op kinderbijslag wordt in de grondwet ingeschreven.
- JUSTITIE
De Raad van State zal zich na de hervorming ook kunnen uitspreken over de privaatrechtelijke gevolgen van een vernietiging. De burger zal voor een schadevergoeding die volgt op een administratieve vernietiging dus niet meer naar de burgerlijke rechtbank moeten stappen, maar vindt gehoor bij de Raad van State.
De deelstaten krijgen een positief injunctierecht. Een afgevaardigd minister van de deelstaat kan daarvoor de aanvraag aan de federale minister van Justitie overmaken "die haar onmiddellijk zal laten uitvoeren".
Er komt ook een samenwerkingsakkoord met de federale staat voor materies die tot de bevoegdheid van de deelstaat behoren, bijvoorbeeld inzake het vervolginsbeleid van het openbaar ministerie en het opstellen van richtlijnen inzake het strafrechtelijk beleid.
De organisatie en bevoegdheden rond strafuitvoering, slachtofferonthaal, eerstelijnshulp en betoelaagde opdrachten gaan naar de gemeenschappen.
Inzake het jeugdsanctierecht worden enkele elementen naar de gemeenschappen versluisd. Het gaat bijvoorbeeld om "het bepalen van de aard van de maatregelen ten aanzien van de minderjarigen die een als strafbaar omschreven feit hebben gepleegd" en de regels inzake de uithandengeving en plaatsing in een gesloten instelling. De gesloten instellingen gaan naar de gemeenschappen volgens nader te bepalen uitvoeringsregels.
- MOBILITEIT EN VERKEERSVEILIGHEID
Het verkeersreglement blijft federaal, maar de snelheidsbeperkingen, uitgezonderd op de snelwegen, gaan naar de gewesten. Ook de regels rond het plaatsen van verkeerstekens worden geregionaliseerd.
Ook zal er meer rekening gehouden worden met de gewesten bij wijziging van het verkeersreglement. Bij negatief advies van een gewest over een federaal voorstel komt er overleg via de internministeriële conferentie. De gewesten kunnen op eigen initiatief eigen voorstellen inzake het verkeersreglement overmaken.
Het Verkeersveiligheidsfonds en het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid (BIVV) gaan naar de gewesten. De technische keuring van voertuigen wordt gewestelijke materie, net als de rijopleiding en de examencentra, al blijft het rijbewijs federaal.
Er komen gewestvertegenwoordigers in de raden van bestuur van de entiteiten van de NMBS-groep. Na de federale goedkeuring voor een nieuwe meerjareninvestering (volgens de 60/40-sleutel), zullen de gewesten voor bijkomende financiering kunnen zorgen voor de aanleg, aanpassing of modernisering van de spoorlijnen. Dat dient wel evenredig te gebeuren tegenover de federale financiering.
Binnen de NMBS komt er een nieuwe structuur waarin de gewesten en federale overheid de uitbating van het Gewestelijk Expresnet (GEN) rond Brussel zullen beheren.
- OVERIGE DOMEINEN
Ten slotte zijn er nog een rist andere domeinen die in het akkoord aan bod komen. Zo gaat het participatiefonds naar de gewesten, voor het Nationale Instituut voor de Statistiek is een interfederalisering voorzien. Bij het het Instituut voor Nationale Rekeningen zullen de deelstaten geïntegreerd worden.
De toegang tot het beroep en vestigingsvoorwaarden gaan naar de gewesten, met een lijst van beroepen die federaal blijven.
De deelstaten worden bevoegd voor prijzencontrole voor materies die onder hun bevoegdheid vallen, bijvoorbeeld afval- en waterbeleid, openbare gasdistributie en de distributie en het lokale vervoer van elektriciteit via bepaalde netwerken (spanning lager dan 70.000 volt). De distributietarieven gas en elektriciteit gaan eveneens naar de gewesten, op uitzondering van alle elektriciteitsnetten met transportfunctie.
Verder komt er een samenwerkingsakkoord om de samenwerking rond het nucleaire exportbeleid te vergemakkelijken.
Toerisme gaat naar de gewesten, met behoud van de bevoegdheden van de gemeenschappen voor de promotie van Brussel op nationaal en internationaal niveau. De gemeenschappen kunnen subsidies voor toeristische infrastructuur in Brussel blijven toekennen.
Voor sportinfrastructuur zal het Brussels gewest op dezelfde manier dan de gemeenschappen kunnen investeren in de financiering en subsidiëring van gemeentelijke sportinfrastructuur.
Het landbouwrampenfonds en het rampenfonds gaan naar de gewesten.
Het dierenwelzijn gaat naar de gewesten, filmkeuring wordt gemeenschapsmaterie mits aangepaste oplossing voor Brussel.
Deontologische orden zullen gesplitst worden, met bijzondere regels voor de inwoners van de zes faciliteitengemeenten. De splitsing van de orden moet wel gepaard gaan met een koepelstructuur per orde die (minstens voor de medische beroepen) met de deontologie belast is.
De gewesten krijgen ook de mogelijkheid om volksraadplegingen te houden over aangelegenheden van gewestelijk belang.
Ten slotte hevelt het akkoord enkele fiscale uitgaven over naar de gewesten, die hier exclusieve bevoegdheid krijgen. Het gaat bijvoorbeeld om belastingsverminderingen of -kredieten voor de eigen woning of voor voor de uitgaven voor de beveiliging tegen diefstal of brand van een woning en over fiscale uitgaven van dienstencheques en energiebesparing. Op sommige van deze domeinen hebben de gewesten nu al de bevoedheid.
Blog HLN, 11/10/11 (belga/sam)
__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB
|