De twijfel groeit


Beleven we een herhaling van de dramatische financiële herfst van 2008? Of wordt het nog erger? Die sfeer grijpt de jongste dagen snel om zich heen op de financiële markten en belendende, politieke percelen.


Dat de beurzen op en vooral neer gaan is nog tot daar aan toe. Maar de aanhoudende onzekerheid over hoe de wereldeconomie gestabiliseerd moet worden, voedt opnieuw het wantrouwen in de banksector. De indicatoren staan nog niet zo rood als drie jaar geleden, toen de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers over de kop ging. Maar een kramp die de systeembanken in haar greep krijgt, kan snel ontstaan als de paniek toeslaat.

Overal ter wereld steken centrale bankiers, Nobelprijswinnaars economie en andere bollebozen de koppen bijeen om een weg uit de schuldencrisis te tekenen. Maar dat leidt er alleen toe dat twee scholen elkaar heftiger bekampen en met meer ijver van totale onkunde betichten. De ene school is van mening dat de overdrijvingen moeten worden uitgeroeid door krachtig de tering naar de nering te zetten. Dat leidt wel tot lagere investeringen, dalende koopkracht en hogere belastingen. Maar de hoop is dat aan het einde van de kuur een betere, op gezonde principes gebouwde toekomst wacht.

De andere school stelt dat een te hardvochtige begrotingsaanpak de groei zal fnuiken. Dat maakt de aangegane schulden helemaal onbetaalbaar, waardoor de totale blokkering van het systeem dreigt.

Het probleem met die laatste stelling is dat ze maar houdbaar is voor zover men erin slaagt de economische motor te doen aanslaan. Tot dusver zijn er wel perioden van groei geweest, maar dan alleen omdat er massaal geld in het systeem werd gepompt of gewoon werd bijgedrukt. Zo werden de overdrijvingen van het verleden met nog grotere overdrijvingen bekampt. Het resultaat is dat na de banksector nu de overheden met een ondraaglijke schuldenlast zitten. Die schuld bestaat uit obligaties die dan weer bij de banken zitten. Zijn die schuldbewijzen het papier nog waard waarop ze zijn gedrukt? De twijfel groeit.

Het ziet ernaar uit dat geen van de twee modellen van crisisbestrijding de wonderoplossing zal brengen. Er is geen gemakkelijke uitweg. Dat is de pijnlijke boodschap die zal moeten worden gebracht. Maar daarvoor is leiderschap nodig. Tot nog toe hebben alleen de harde feiten tot beleidswijzigingen geleid. Zolang de ramp niet compleet is, zoals in Ierland, Griekenland en Portugal, blijven politici bij ons, in Europa en elders de onafwendbare keuzes voor zich uitschuiven. Formateur Elio Di Rupo neemt zich voor vandaag een versnelling in de regeringsvorming te brengen. Staat het water eindelijk hoog genoeg om aan het echte werk te beginnen?


DS, 06-09-2011 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB