Het maakt MARC DE VOS niet veel uit welke topbankier welke bonus krijgt. Maar wel dat de banken die bonussen betalen met winst die ze aan overheidssteun te danken hebben.

Enkele bonussen voor de topmanagers van een paar Belgische grootbanken doen de emoties hoog oplaaien. De hele politieke wereld, Vlaams Parlement op kop, blijft luidkeels misbaar maken. In het federaal parlement circuleert een voorstel om loonverschillen in overheidsbedrijven en bonussen in beursgenoteerde bedrijven formeel te begrenzen. We zijn hard op weg om in dit verhaal de essentie in te ruilen voor politieke symbolen. Onze politici focussen op symptomen terwijl ze medeplichtig zijn aan de onderliggende ziekte.

Hoe excessief of gematigd zijn de beloningspakketten bij pakweg Dexia en KBC? In de internationale context die de arbeidsbiotoop van een topbankier is, zijn ze veeleer gematigd. In Londen of New York kun je het tienvoudige oprapen. De beloningen beantwoorden daarenboven aan alle verstrengde remuneratieregels van na de crisis. Ze zijn gekoppeld aan een hersteltraject voor de betrokken bank en staan onder het toezicht van bestuursraden waarin de politieke wereld nota bene eigen pionnen heeft. Het gaat om zeer veel geld, maar de aard van de markt, de grootte van de bedrijven en de enorme verantwoordelijkheid plaatsen ze toch in perspectief.

Tot daar de sussende argumenten. Ze zijn begrijpelijk vanuit een pure bedrijfsreflectie. Maar sedert de financiële crisis van 2007 is dat niet de enige maatstaf voor banken die hun voortbestaan danken aan de belastingbetaler. Het maatschappelijk perspectief wettigt een serieuze dosis frustratie. Ziedaar immers een sector die collectief verantwoordelijk was voor een mondiale crisis en die volhardt met riante directievergoedingen terwijl het hele land moet besparen, hun werknemers de lonen moeten matigen en hun spaarders amper interest ontvangen.

Topsport

De kern van de zaak ligt echter dieper. Bonussen en managerslonen zijn gebaseerd op bedrijfsresultaten. Wanneer er winst wordt geboekt, mag er verdiend worden. De topmanager die voor zijn bedrijf het verschil maakt, mag navenant betaald worden, net zoals de topsporter die voor zijn club het verschil maakt. Normaal zouden we met z'n allen ook blij moeten zijn dat banken winst boeken. Dat is immers goed nieuws voor de overheid: meer winst en meer loon geven meer belastinginkomsten. Het is ook goed voor de overheid als aandeelhouder van de banken: een stuk van de budgetverbetering in België komt er dankzij de dividenden die de overheid nu opstrijkt. Het is ook goed voor ons allemaal, want iedereen weet intussen dat de gewone economie niet kan werken als de banken in crisis zitten.

De vraag is dus niet of de bonussen gerechtvaardigd zijn. De vraag is waar de winsten vandaan komen. Vóór de crisis behaalden banken woekerwinsten met casinopraktijken die uiteindelijk nefast bleken. De bonussen van toen waren daarom schandalig. Is het nu anders? De bankwinsten van vandaag bestaan bij gratie van de overheid. Er was 2007-08, toen regeringen massaal schulden hebben gemaakt om de banken van een zeker faillissement te redden. De pil van toxische kredietproducten is nog altijd niet verteerd, denk maar aan de tweede ronde van stresstests die de banken moeten ondergaan. De overheidssteun is nog niet terugbetaald.

De markten hebben ondertussen ook begrepen dat grootbanken niet kunnen failliet gaan: ze zijn gewoon 'too big to fail'. Er is dus een permanente stilzwijgende overheidsgarantie, waardoor deze banken goedkoper kunnen lenen dan anders zou mogelijk zijn. Alleen al voor de Britse grootbanken wordt deze impliciete subsidie op 100 miljard pond per jaar geraamd. Gevolg is meer winst en dus meer bonus.

Tot slot is er de eurocrisis. De Europese Centrale Bank houdt de rente zeer laag, ook al is ze onlangs net iets minder laag geworden. Banken kunnen daardoor goedkoop lenen, om dan tegen veel hogere percentages de schuldenlanden van de eurozone te financieren. Het cynisme is hier compleet. Griekenland, Ierland en Portugal zouden eigenlijk hun schuld moeten herschikken, wat de Europese banken dan op een verlies zou komen te staan. Maar precies omdat de regeringen van de andere eurolanden dat hun banksector niet kunnen of willen aandoen, blijven ze belastinggeld pompen in de bodemloze put, waardoor diezelfde banken blijven incasseren en de lokale bevolking tot schuldslavernij wordt veroordeeld.

Kortom: niet de bonussen zijn het probleem, maar wel de winsten waaruit die bonussen voortkomen. Die zijn namelijk deels de vrucht van expliciete en impliciete overheidsbescherming die de banken artificieel opkrikt. De nieuwe bankwinsten zijn in die mate een nieuwe zeepbel. Wat goed is voor de banken, is dan slecht voor de samenleving en voor de algemene economische ontwikkeling. Daarom, en alleen daarom, zijn de bonussen onaanvaardbaar.

Wat moet de politieke wereld doen? Zo snel mogelijk een einde maken aan alle vormen van overheidssteun is het enige duurzame antwoord. Dat kan niet van vandaag op morgen en dat kan niet louter nationaal. Het vergt internationale coördinatie met een transparant pad naar snelle normalisatie van de markt en depolitisering van de banksector. Het vergt een definitieve oplossing voor de eurocrisis, met een bittere pil bij schuldeisers. Het zal voor sommige banken een begeleide herstructurering of erger inhouden. Zolang dat niet gebeurt, zijn de regeringen collectief verantwoordelijk voor een misplaatst winstparcours. Bonusmisbaar is dan voorspelbaar populisme dat de eigen systeemverantwoordelijkheid maskeert.

Bron: De Standaard 12/04/2011

Eigen Mening
Aan dit artikel valt eigenlijk niets meer toe te voegen, we worden direct met onze neus op de feiten gedrukt. Ik zou toch nog graag terugkomen op het feit dat mensen nu over 'schandalen' praten dat het gaat over bonussen/hoge salarissen. Voor de crisis werd hier nooit een woord over gezegd, toen stoorde het niet, maar na een serieuze tik gehad te hebben (de crisis) is dit ineens onaanvaardbaar geworden.

Ik vind het ook interessant dat meneer De Vos de vergelijking stelt met de topsport, hier hoor je heel weinig mensen over klagen, dat verschillende voetbalspelers zoveel verdienen, en het is heel gemakkelijk om met dit voorbeeld de lijn door te trekken naar de bonussen/hoge salarissen van de managers. Dit is een heel boeiend artikel omdat men hier met een andere bril naar heel het gebeuren gaat kijken (overheidssteun/...) Veel mensen zien de overheid als de grote redder (wat ook wel deels waar is), maar zoals dit artikel aantoont, zit er een addertje onder het gras...