Grens aan soepel studeren


BRUSSEL - Studeren anno 2011: de verleiding om je examens over de jaren te spreiden is groot. Maar er zijn grenzen aan de flexibiliteit. Als het leerkrediet op is, is het afgelopen.


De flexibele student is een realiteit. Dat ervaart ook Tomas*, student Geschiedenis. Zelf is hij een modelstudent die al zijn studiepunten binnenhaalde in het eerste jaar. 'Maar ik ben een geval apart', zegt hij. 'Veel vrienden gingen uit van herexamens en geen Pukkelpop. Ik word erop aangesproken dat ik voor alles erdoor was. Zij vinden dat raar.'

Sommige van zijn studiegenoten zijn er op vijf van de zeven vakken niet door, maar zitten wel al in het tweede jaar.

De ene liet het examen prehistorie vallen om zich beter op filosofie te kunnen concentreren. In het derde zijn er die nog examens uit het eerste en het tweede moeten afleggen. 'De studentenvertegenwoordiger zat in het derde jaar en moest nog slagen voor prehistorie uit het eerste'.

De universiteiten stellen vast dat de studenten zich de nieuwe flexibele context aardig eigen gemaakt hebben. 'De mentaliteit is veranderd. De verleiding is groot om je studies over de jaren te spreiden', zegt Ludo Melis, vice-rector van de KULeuven.

'Mijn indruk is dat ze niet eens meer deelnemen aan de tweede zit', vult Kristiaan Versluys van de UGent aan. 'Ze nemen de vakken meteen mee naar het volgende jaar. Liever dan hun zomervakantie op te offeren.'


Bissen wel, trissen niet

De flexibilisering heeft haar grenzen. Studenten krijgen een leerkrediet om te verhinderen dat ze eindeloos doorstuderen. Als je voor te weinig vakken slaagt, raakt je krediet op.

En de onderwijsinstellingen leggen regels op. Zo mag wie niet de helft van de studiepunten haalt maar tweemaal proberen. Wat vroeger 'trissen' heette en niet mocht, mag nog steeds niet.

De credits mogen ook krediet blijven. Naar een andere richting overstappen, of van de universiteit naar een hogeschool, kan nu zonder veel verloren moeite. De studiepunten die verworven zijn, blijven tellen.

Het soepele systeem maakt ook de combinatie van twee studierichtingen mogelijk. Zo heeft Versluys weet van een vrouw die haar doctoraat in de Engelse literatuur koppelt aan een opleiding Diergeneeskunde.

Als het over povere slaagcijfers gaat, duikt snel de vraag naar een toelatingsproef op. In Geneeskunde en Tandheelkunde bestaat er een toegangsexamen en daar liggen de slaagcijfers het hoogst (zie grafiek).

Onder de universiteitsrectoren bestaat geen eensgezindheid over zo'n toegangsproef, zelfs niet over een vrijblijvende oriënteringsproef, zo bleek bij de start van het lopende academiejaar. Ook de Vlaamse minister van Onderwijs, Pascal Smet (SP.A) huivert voor de 'hakbijl' bij de start.

Moeten we dan aan het examensysteem gaan sleutelen? Aan de KULeuven overwegen ze om in de richting Fysica naar vier examenperiodes te gaan. 'Er komt mogelijk een proefproject, dat zeker niet veralgemeend wordt', benadrukt Ludo Melis.

Toen het semestersysteem (twee examenperiodes per academiejaar) ingevoerd werd, stootte dat al op veel tegenwind. Voor de studenten is er meer examenstress. Voor de instelling is het organisatorisch een hele klus.

Het voordeel is dat de stof in behapbare volumes voorgeschoteld wordt. Semesterexamens zijn gunstig gebleken voor wie gaat studeren in het buitenland (Erasmus), iets minder voor het sociale leven van de studenten.

'Het voordeel van meerdere evaluatiemomenten is dat je sneller kunt heroriënteren. Dan moet de student niet wachten tot het einde van het jaar of tot na de tweede zit om te weten of hij het aankan', aldus Rosette S'Jegers van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (Vlir). Die sleutelt aan een voorstel om de slaagkansen van de eerstejaars aan te pakken.

'De jongeren moet zich vroeger bewust worden welke achtergrond hij of zij nodig heeft voor bepaalde studies. Dus moeten we al in het secundair beginnen met de oriëntering', geeft S'Jegers al een beetje de teneur aan.

* Tomas is een schuilnaam.


DS, 11-03-2011 (Tom Ysebaert)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB