Relativering helpt niet


Een jonge vrouw heeft haar baan verloren bij het warenhuis Hema in Genk. Omdat ze, na haar indiensttreding, besloot een hoofddoek te dragen, werd haar interimcontract niet verlengd. De klanten waren ertegen, zo argumenteert het bedrijf. Ook de uitzendgroep Randstad, waarbij ze contractueel in dienst was, steekt de handen in de lucht: kledingvoorschriften zijn een recht van de werkgever. En het gaat niet om racisme, want het is een gewoon Limburgs meisje.


Hema is een Nederlandse onderneming. In eigen land is de hoofddoek geen punt, hier wel, stelt Hema vast. 's Lands wijs, 's lands eer. Wij passen ons aan en volgen de lokale gewoonten, zegt het beduusde bedrijf, dat intussen de toorn van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding, van de minister van Arbeid en tal van actiegroepen en verenigingen over zich heen kreeg.

Nochtans is de vaststelling onweerlegbaar: dit is niet het probleem van Hema. Het is ons probleem. Wij hebben kennelijk moeite met het bediend worden door een vrouw met hoofddoek. Hema niet. Het lijkt sterk op de zaak van het kantelpoortenbedrijf dat geen allochtonen in dienst wou nemen omdat de klanten die niet over de vloer wilden. Dat bedrijf is Europees tegen een veroordeling aangelopen. Publiekelijk te schande gemaakt. Maar aan het basisprobleem is geen moer veranderd.

Het is met de hoofddoek als met jeuk. Hoe meer je eraan denkt, hoe lastiger het wordt. De enen zeggen: wat is er in godsnaam moeilijk aan het aanvaarden dat iemand een godsdienst, of een andere godsdienst, aanhangt en dat wil tonen? Maar die tolerantie, of dat relativisme, staat haaks op het militantisme dat anderen dan weer vermoeden in het dragen van die religieuze symbolen. En zoals het dan gaat: wat een persoonlijke uiting van identiteit was, wordt een politiek signaal, of zelfs een gebaar van agressie. Het argument dat de hoofddoek een teken van vrouwelijke onderdrukking is, speelde in het Hema-incident vermoedelijk een mineure rol.

De infernale spiraal waardoor een kledingkeuze die gelinkt is aan een persoonlijke identiteitsbeleving, uitgroeit tot een maatschappelijk twistpunt, dat is de kern van ons probleem. Het duwt kampen achter scheidslijnen die rustig debat onmogelijk maken: iedereen verongelijkt, onbegrepen, miskend, geminoriseerd.

Alleen wie niets om religie geeft, beschouwt het als een non-probleem. Maar wie een hoofddoek wil dragen, strijdt om haar godsdienst en de identiteit waar ze deel van is. En wie tegen hoofddoeken is, kampt met de zichtbare aanwezigheid van een godsdienst die als vreemd of zelfs vijandig wordt ervaren. Dat is een spanning die niet met relativering valt weg te werken. Want de draagsters relativeren niet en de tegenstanders evenmin.


DS, 09-03-2011 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB