02 februari 2011

NATIONALISMEN

VERDEROP VERWIJST MAARTEN VAN GINDERACHTER naar een bekende uitspraak van gewezen premier Guy Verhofstadt: 'Identiteit leidt naar de gaskamers van Auschwitz.' Bedoeld wordt uiteraard, zoals Van Ginderachter overigens terecht opmerkt, de nationale identiteit.

Ooit dacht Verhofstadt daar helemaal anders over. In zijn tweede burgermanifest schreef hij: 'De heropstanding van de vele volksgemeenschappen op ons oude Europese continent, dat herboren nationalisme is ditmaal geen duistere of irrationele kracht. Wanneer ze gekoppeld wordt aan de beginselen van de liberale democratie en meer bepaald aan de grondwettelijke vergrendeling van de elementaire rechten en vrijheden van het individu, levert ze integendeel een bevrijdende energie.' Met andere woorden: nationalisme bevrijdt. Maar toen zat Verhofstadt met zijn Open VLD in de oppositie.

Ooit zei de huidige Europese president Herman Van Rompuy dat we in dit land pas tot een doorgedreven staatshervorming kunnen komen als de Vlaamse partijen wegblijven van de onderhandelingstafel. Maar toen Van Rompuy dat zei, huisde ook zijn partij, CD&V, in de oppositie.

Toen hij in de oppositie vertoefde, hield Guy Spitaels met zijn PS de wind in de zeilen van het Waals regionalisme, toen verpersoonlijkt door de weerspannige Voerense burgemeester José Happart.

Johan Vande Lanotte stelde ooit voor de werkgelegenheidsbevoegdheden in hun geheel over te hevelen naar de gewesten. Maar kijk, ook toen zat zijn SP.A in de oppositie.

Nu voor de Franstalige liberalen de oppositie dreigde, begonnen Didier Reynders en andere MR-kopstukken over het nooit ingevulde artikel 35 van de grondwet.

Niet zo lang na zijn aankomst in België schreef koning Leopold I naar zijn secretaris Jules Van Praet dat België, door de aard en de samenstelling van zijn bevolking, nooit tot een natie kon uitgroeien. Hij kreeg gelijk, ook al hebben sommigen alles ondernomen om een âme belge te ontdekken.

Niet eens tien jaar na de onafhankelijkheid van het land zat de worm al in de appel. In 1838 schreef Hendrik Conscience in het in latere uitgaven geschrapte voorwoord van zijn Leeuw van Vlaanderen: 'Het staatsbestuur spant zich in om het verschil tussen de twee delen van het land te doen verdwijnen. Het middel is de verfransing (...) Indien het staatsbestuur dan toch een versmelting wil, dat men dan de meerderheid van de natie ervan tot grondslag neme! Of dat men elk het zijne laat.'

In zijn beruchte Pauvre Belgique schreef de Franse dichter Charles Baudelaire: 'Als ik dus het Belgische volk zeg, dan bedoel ik met deze korte formulering de verschillende bevolkingsgroepen, Vlamingen en Walen, die samen de inwoners van België vormen.' Belg word je, volgens Baudelaire, omdat je gezondigd hebt.

De Belgische overheid is er nooit in geslaagd dat natiegevoelen tot stand te brengen. Sterker nog: wie zoekt naar de oorsprong van de partijen, organisaties en verenigingen die malcontent zijn over België en die op een of andere manier het land willen splitsen, regionaliseren, federaliseren, confederaliseren of een deel ervan willen aanhechten bij Nederland of Frankrijk, komt altijd uit bij de grote traditionele politieke families.

Hun communautaire onduidelijkheid en politieke dubbelzinnigheid onderhouden langs weerszijden van de taalgrens de onvrede met België en de manier waarop het land wordt bestuurd.

DOOR RIK VAN CAUWELAERT

__________________
"Helden en getal zijn woorden die niet paren, leeuwen lopen in geen benden, veel kan zo weinig zijn. Macht van getal is zo vaak waan van macht. Wie zijn getal niet kent, kent zijn moed en één kan dan een leger zijn".- Cyriel Verschaeve -