Een stoorzender in Laken

Vorige week dinsdag liet PS-voorzitter Elio Di Rupo weten even geen tijd te hebben om, als derde man van het triumviraat uitgestuurd door de koning, de politieke impasse te komen bespreken met de Vlaamse regeringsonderhandelaars.

Geen 48 uur later riep Di Rupo tijdens de nieuwjaarsreceptie van de PS op tot de vorming van een regering van nationale eenheid.

Een regering van nationale eenheid wordt doorgaans alleen gevormd als de barbaren voor de poorten staan. En kennelijk verkeerde Di Rupo in de overtuiging dat dit het geval was. Een dag later al, nadat zijn regering van nationale eenheid onder geschater was bedolven, stond de PS-voorzitter al bij zijn CD&V-collega Wouter Beke op de stoep met het voorstel de huidige ontslagnemende regering uit te breiden. De CD&V zou dan die regering, zonder de N-VA, mogen leiden.

Dat speelde zich allemaal af op een moment dat de koning nog moest beginnen met zijn nieuwste informatieronde. De demarches van Di Rupo illustreren dan ook treffend hoe ze bij de PS de rol van het staatshoofd inschatten: als die van onderaannemer van de PS.

Volgens koningin Paola zijn het niet ’s konings ‘beste dagen’. Al geldt dat niet alleen voor het staatshoofd. In de vorstelijke entourage valt steeds luider gemor te horen over de aanpak van de kabinetschef van de koning, de 74-jarige Jacques van Ypersele. Hij zou al te lang op het PS-kompas hebben gevaren en de N-VA-factor hebben onderschat. Een herhaling, zeg maar, van wat in 2007 gebeurde toen het paleis alles inzette op MR-leider Didier Reynders en op het falen van Yves Leterme. Met de gevolgen van die aanpak wordt de Wetstraat vandaag geconfronteerd.

Toen Bart De Wever in begin oktober vorig jaar als ‘verduidelijker’ de wei in werd gestuurd, had het paleis geen andere bedoeling dan de N-VA-voorzitter in de vangrails te jagen. Want in Laken gold het electorale succes van de N-VA als eenmalig. Bijgevolg was het niet de bedoeling dat De Wever zou slagen in zijn verduidelijkingsopdracht.

En kijk, twee dagen voordat De Wever zijn bevindingen aan het paleis bezorgde, had CDH-voorzitster Joëlle Milquet, van wie de partij vanouds uitstekende contacten met het hof onderhoudt, haar afwijzing van de voorstellen van De Wever al op papier gezet. Di Rupo steunde haar afwijzing, tot grote voldoening in Laken. Alleen: na de maandenlange poging van koninklijk bemiddelaar Johan Vande Lanotte om de regeringsonderhandeling alsnog op de rails te tillen, oordeelt zelfs de sterke man van de Brusselse PS, Philippe Moureaux, dat alleen een regering met de PS en de N-VA de grote, ook volgens hem noodzakelijke staatshervorming tot stand kan brengen. Al willen sommige PS’ers eerst nog even de liberalen de piste in sturen, want ‘die moeten eerst worden afgebrand’.

Ironisch genoeg hadden de PS en de N-VA begin juli 2010 de aanzet voor een ingrijpend akkoord, met daarin een zuivere splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde, de aanzet voor de herfinanciering van Brussel, een verregaande splitsing van justitie, en de overdracht van een flink pakket middelen en bevoegdheden. Alleen voor de hervorming van de financieringswet en de overdracht van sociaaleconomische hefbomen zette Elio Di Rupo toen de hakken in het zand. Het is vreemd dat Elio Di Rupo naderhand, eens preformateur, weinig moeite heeft gedaan om de aanvallen van het CDH op het akkoord rond Brussel-Halle-Vilvoorde af te slaan. Terwijl een onhandelbare Moureaux in het krijt stapte om een zware herfinanciering van Brussel af te dwingen. Di Rupo zelf zette nooit een van zijn voorstellen op papier.

Voor enkele veteranen op de achtergrond was het na enkele weken al duidelijk dat Di Rupo het lef miste om het denkraam dat begin juli tijdens een overlegweekend in Vollezele door de PS en de N-VA was uitgetekend aan de andere Franstalige partijen op te leggen. Wat zijn leermeester Guy Spitaels in 1988 aandurfde – zijn electorale ster José Happart opzijzetten om tot een regeerakkoord te komen – heeft Di Rupo niet gewaagd. Met als gevolg dat de CD&V, na enkele studierondes, plots met de hervorming van de financieringswet voor de pinnen kwam. Waarna het preformateurschap van Elio Di Rupo als een soufflé ineenzakte.

Om een einde te maken aan de politieke catatonie zit er weinig anders op dan de lijst met convergenties die de PS en de N-VA in juli nader tot elkaar brachten opnieuw ter hand te nemen en verder uit te werken. Bij de PS zal dan het taboe op de overdracht van de sociaaleconomische hefbomen moeten wijken. De N-VA zal met de Brusselse Vlamingen moeten bekijken of Brussel een volwaardig derde gewest kan worden om tegen 2014 tot een werkbare confederatie te komen.

Niet alleen bij de N-VA maar ook bij de PS daagt het besef dat de bestaande Belgische constructie is uitgeleefd.

Rik Van Cauwelaert, 2/1/11, knack

__________________
"Helden en getal zijn woorden die niet paren, leeuwen lopen in geen benden, veel kan zo weinig zijn. Macht van getal is zo vaak waan van macht. Wie zijn getal niet kent, kent zijn moed en één kan dan een leger zijn".- Cyriel Verschaeve -