De heerlijke geur van jasmijn


De Tunesiërs hebben met hun eigen versie van 'Wir sind das Volk' Ben Ali wandelen gestuurd. Frankrijk, dat lang zoetje broodjes met de autocraat bakte, had alsnog de goede reflex door hem een rustige oude dag in Frankrijk te weigeren. Ben Ali moest daarom uitwijken naar Saudi-Arabië, waar dictators thuis zijn.


De Tunesische volksrevolutie is om meer dan één reden opmerkelijk.

Ben Ali was 23 jaar aan de macht, genoot de steun van het leger en leek stevig in het zadel te zitten, ook al bij gebrek aan een georganiseerde oppositie. Enkele weken van straatprotesten volstonden om hem van de macht te verdrijven, zonder steun van buitenaf, laat staan een invasie.

Het leek er op dat de tijd van de fluwelen, oranje, tulpen- en rozenrevoluties voorbij was. Er zat sleet op de democratiseringsbeweging die de wind in de zeilen had gekregen na de val van de Berlijnse Muur. In Oekraïne en Georgië ging de wisseling van de macht niet gepaard met substantiële verbetering van de levenskwaliteit van de bevolking. Dictators gingen weer achterover leunen, want er ontstond sympathie voor het Chinese model, waar een vreemde combinatie van dirigistisch politiek communisme met een vrije markteconomie succesvol bleek.

Op zijn manier probeerde Ben Ali, met de steun van premier Ghannouchi, dit laatste model uit in Tunesië: hij gooide de economie geleidelijk open, maar hield de politiestaat in stand en duldde geen oppositie. Maar doordat Tunesië economisch zwaar afhankelijk is van Europa, gooide de financiële en economische crisis roet in het eten. De onvrede over de corruptie, de werkloosheid, de repressie en de geldhonger van de familie was niet meer tegen te houden. De Tunesiërs eisten vrijheid en een beter leven.

Voor hen volgt nu het moeilijke gedeelte: voorkomen dat hun 'jasmijnrevolutie' ontspoort door geweld, maken dat de beloofde democratisering er komt, en daarna een vrij en welvarender land opbouwen. Het Westen kan en moet inspanningen doen om Tunesië daarbij politiek en economisch te begeleiden en te steunen, bijvoorbeeld via de Mediterrane Unie tussen de EU en de regio. Anders dreigt de revolutie op termijn gerecupereerd te worden door krachten die bereid zijn om ook de goede aspecten van Ben Ali's beleid, zoals de vrouwenrechten, te begraven. Van die evolutie zal ook de impact van de jasmijnrevolutie op de regio afhangen. We denken daarbij aan Egypte, waar er ook een bejaarde leider zit die zijn jonge bevolking geen enkel toekomstperspectief kan bieden, democratisering afhoudt en eraan denkt om zich straks door zijn zoon te laten opvolgen. Nu al is zeker dat Mobarak en andere Arabische leiders dezer dagen niet goed slapen in hun paleizen. En dat is goed nieuws.


DS, 17-01-2011 (Bart Beirlant)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB