Voor rechts én links staat eigenbelang voorop
Rechts én links let sinds het uitbreken van de crisis meer op het eigenbelang, constateren de auteurs van het onderzoek ’De prioriteiten van de Nederlandse burger’.
Deze trend geldt dus ook voor aanhangers van PvdA, SP en GroenLinks, die dit jaar economische onderwerpen veel belangrijker vinden dan in 2007. Behoud van het pensioen staat bovenaan ieders verlanglijstje en laat daarmee bijvoorbeeld de verbetering van de gezondheidszorg achter zich.
Bij linkse kiezers is het belang van het milieu ook gedaald. Het grote verschil: deze verschuivingen onder linkse kiezers zijn minder heftig dan onder mensen die stemmen op de huidige coalitiepartijen VVD en CDA en gedoogpartner PVV.
Neem ’inkomenszekerheid in Nederland’. Dit thema is bij rechtse stemmers maar liefst 30 plaatsen gestegen op de ranglijst van in totaal 64 onderwerpen; tegen 18 plaatsen bij linkse kiezers.
Klassieke sociale thema’s als honger op de wereld en kinderarbeid blijven onder linkse stemmers in de top-10 staan.
De crisis heeft voor aardverschuivingen gezorgd, laten de cijfers uit 2007 en 2010 zien. „We hebben dit onderzoek ook in de jaren voor 2007 uitgevoerd, en er was steeds weinig verschuiving in de rangorde”, zegt onderzoeker Dieter Verhue van Bureau Veldkamp.
Een thema dat ook voor het uitbreken van de crisis terrein won, was ’dat Nederlanders zich socialer en verdraagzamer gedragen’. „Dat valt heel sterk samen met de aandacht voor ’korte lontjes’ en geweld tegen ambulancepersoneel”’, zegt Verhue. Dit onderwerp heeft zich ondanks de crisis gehandhaafd in de top-drie.
De onderzoekers zijn verrast over de neergang met tien plaatsen van het thema integratie. Verhue: „We hadden niet verwacht dat integratie en discriminatie de afgelopen jaren tot de dalers zouden behoren. Het zou heel goed kunnen zijn dat integratie bij politici veel meer leeft dan bij burgers.”
Een andere verklaring zou kunnen zijn dat veel kiezers minderheden juist willen terugsturen naar het land van herkomst. Dat is koffiedikkijken, zegt Verhue. „We hebben mensen niet de vraag voorgelegd ’vindt u dat buitenlanders hier weg moeten?’” Hij verwacht dat sociale thema’s op den duur wel weer terug zullen komen in de top-10. „Zeker als het economisch beter gaat.”
Frank Dietz van het Planbureau voor de Leefomgeving, opdrachtgever van het onderzoek, is niet teleurgesteld dat milieu en duurzaamheid er bekaaid van afkomen. „Het ging ons er om een zo goed mogelijk beeld te hebben van wat er bij mensen leeft.” Ook hij denkt dat de prioriteitenlijst weer kan veranderen. „De economische crisis kan over een paar jaar achter ons liggen, de ecologische crisis niet. Wie ook kijkt naar de lange termijn, houdt oog voor duurzaamheid en biodiversiteit.”
www.veldkamp.net
www.compendiumvoordeleefomgeving.nl
© Trouw, 01-12-2010