EU op drift zonder overeenstemming


Een stuurloze Europese Unie komt volgende week in handen van Tony Blair, de Britse premier. Met een knetterende ruzie op de achtergrond, zal hij proberen een nieuwe koers te vinden.


De 25 regeringsleiders gingen vrijdagnacht na bittere woordenwisselingen naar huis. Op hun EU-top hadden ze niets bereikt: geen oplossing voor de Grondwet en ook geen begroting. Met een vijfvoudig veto, van onder andere Nederland, was het laatste begrotingsvoorstel van voorzitter Luxemburg op de klippen gelopen.

De armste landen van de EU, de nieuwe leden in Oost-Europa, probeerden de kibbelende rijke landen voor schut te zetten. Ze boden vrijdagnacht aan om een deel van de financiële hulp die ze van de EU kunnen verwachten, in te leveren. Zo zouden ze de contributie die de rijkere landen niet willen betalen, kunnen verlagen.

,,Mijn voorstel was een reactie op het egoïsme van enkele lidstaten'', zei de Poolse premier Marek Belka. ,,Ik vroeg: gaat het alleen om geld en zo ja, hoeveel moet het zijn?'' Die zet verraste de top. Maar de nee-zeggers Groot-Brittannië, Zweden, Spanje, Finland en Nederland gaven geen krimp. Premier Balkenende vond dat geen juiste solidariteit, zei hij achteraf. Het was 'onevenwichtig'.

De Franse president Chirac was wel onder de indruk. Hij noemde het Oost-Europese aanbod 'roerend en een goede les voor Europa'.

Toch was het was niet alleen grootmoedigheid van de nieuwe leden. Want zij hebben veel te verliezen nu de begroting voor 2007 tot 2013 misschien pas over een jaar rond komt. Dan is er wellicht te weinig tijd om alle juridische en administratieve regelingen voor hulp aan de nieuwe landen klaar te krijgen.

Vooraf was er al weinig hoop meer dat de Luxemburgse premier Juncker zijn 24 collega's op één lijn zou kunnen krijgen. Sommigen, zoals minister Zalm (financiën), zagen maanden geleden al een mislukking aankomen. ,,Ik heb tegen Juncker gezegd dat als 't hem lukt, ik een brief naar de paus zal schrijven om hem voor te dragen voor zaligverklaring'', zei Zalm in maart al.

Toch bleef er hoop gevestigd op Juncker met zijn lange ervaring als regeringsleider en minister van financiën. Nu Juncker zijn voorzitterschap verbitterd afsluit, mag Tony Blair het proberen als tijdelijk EU-voorzitter. Dat voorzitterschap maakt het voor hem moeilijker om keihard te vechten voor behoud van de grote korting op de EU-contributie die Groot-Brittannië al ruim twintig jaar krijgt.

Wél kan hij proberen, tegen de zin van de zuidelijke landen en vooral Frankrijk in, de in beton verankerde landbouwsubsidies ter discussie te stellen. Veel kans maakt hij niet. Als de belangrijkste nee-stemmer vrijdagnacht heeft hij in de EU krediet verspeeld.

Waarschijnlijk zal zijn opvolger, Oostenrijk, de draad van de begroting begin 2006 oppakken.


Trouw, 20-06-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB