actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Israël valt hulpkonvooi aan

Hoe Israëls leger blunderde

BRUSSEL - Ook het Israëlische leger erkent dat er fouten gemaakt werden bij het bloedige optreden tegen het hulpkonvooi voor Gaza.

‘Mijn zesjarig zoontje zou deze zaak beter aangepakt hebben dan deze regering.' Dat schrijft politiek analist Ari Shavit in de Israëlische krant Haaretz. In deze ene zin vat Shavit zeer goed het gevoel dat bij veel Israëli's leeft, één dag na het gewelddadige ingrijpen tegen het hulpkonvooi Free Gaza. Immers, er kan veel gezegd worden over het Israëlische leger, maar niet dat het slecht georganiseerd en getraind is. En toch lijkt dat zowat de enige echte zekerheid bij operatie ‘Zeebries': alles wat fout kon gaan, ging fout.

‘Dit was een ongelooflijke blunder', zegt schrijver en historicus Tom Segev in NRC Handelsblad. ‘Er is niets waar Israëliërs een grotere hekel aan hebben dan aan eigen falen. De schaamte gaat niet eens zozeer om het humanitaire aspect. Dat Israël de Gazastrook blokkeert, is nauwelijks aanleiding voor debat. Veel mensen weten dat de internationale storm van kritiek hout snijdt, omdat de entering van de schepen zo beroerd werd uitgevoerd.'

Fouten

Maar waar ging het fout?

In feite begon het al met de plaats van het ingrijpen. De actie had plaats op ongeveer 60 kilometer voor de kust van Gaza, midden in internationale wateren. Dat zorgt voor een duidelijk probleem met het internationale recht. Als Israël toch had willen ingrijpen, waarom dan niet gewacht tot de boten in Israëlische territoriale wateren waren. Israëls rechtspositie was dan in elk geval sterker geweest.

Een rationele verklaring was er gisteren niet. Yossi Sharid, voormalig minister van Onderwijs en nu columnist in Haaretz, wees dan maar op de psychologie van de verantwoordelijke politici, premier Banjamin Netanyahu en minister van Defensie Ehud Barak op kop.

‘De militairen werden voorbereid door zeven idioten en hun onderdanen, mensen die niet verder zien dan hun neus lang is. Ze strijden met Hamas en Hezbollah over wie het meest met de spierballen kan rollen. Helaas zijn het alleen tekenen van zwakte.'

Sharid voegt eraan toe: ‘Hadden we de vloot laten aanmeren in Gaza, dan had de andere kant een overwinningskreet kunnen slaken, maar langer dan twee dagen had die niet geduurd.'

Maar laten we terugkeren naar zondagnacht en wat er op zee gebeurde. Gisteren liepen daarover de eerste ooggetuigenverslagen binnen. Onder andere Ron Ben Yishai, verslaggever van de Israëlische krant Yedioth Ahronoth, was ter plekke. Hij schrijft dat het oorspronkelijke plan was dat Israëlische para's van Flotilla 13 op het bovenste dek van de Mavi Marmara zouden landen. Hun opdracht was zo snel mogelijk naar de brug te gaan en het commando over het schip over te nemen.

De inschatting bij de militairen was dat enkele passagiers ‘licht verzet en eventueel licht geweld zouden gebruiken'.

‘Ze hadden de opdracht de tegenstanders verbaal te confronteren, de tactieken van groepscontrole toe te passen en alleen vuurwapens te gebruiken als hun eigen leven in gevaar was.'

Maar vanaf het moment dat de eerste militairen zich vanuit helikopters op het dek lieten glijden, liep het volgens Yishai fout. Hij bevestigt de versie van het Israëlische leger dat de soldaten met geweld te lijf werden gegaan: ‘Passagiers haalden stokken, knuppels en katapulten met glazen knikkers te voorschijn.'

Verrast door dit felle verzet slaagden de eerste vijftien militairen er niet in naar de brug op te rukken. Daarop werd een tweede groep militairen neergelaten. Op dat moment stonden op het dek zo'n dertig militairen tegenover dertig passagiers.

‘En toen gebeurde het meest ernstige. Enkele passagiers probeerden de wapens van de militairen af te pakken. Ze slaagden erin een handwapen van een soldaat te bemachtigen toen ze die van het dek naar beneden gooiden. Op dat moment vroegen ze de toelating om hun vuurwapens te gebruiken en ze kregen die ook.'

Onenigheid

Voor Yishai is het duidelijk: het Israëlische leger maakte twee cruciale fouten. Het onderschatte de tegenstand en het maakte vooraf te weinig gebruik van traangas om een menigte uit elkaar te drijven.

Toch zijn andere getuigen het daar niet mee eens. De Turkse activiste Nilufer Cetin was met haar eenjarige baby aan boord. Ze werd gisteren vrijgelaten. Volgens haar schoten de militairen eerst rookbommen en traangas af en gingen ze pas daarna aan boord. Ook Norman Paech, lid van de Duitse Linke-partij, getuigde gisteren dat hij eerst ‘ontploffingen hoorde en dat pas daarna de militairen aan boord gedropt werden. De soldaten waren allemaal gemaskerd, ze hadden grote geweren bij zich en ze waren extreem brutaal.' Paech zei ook dat hij slechts drie activisten verzet zag plegen. ‘Ze hadden geen messen en bijlen om zich te verdedigen, enkel stokken.'

Experts wijzen erop dat misschien het verkeerde soort militairen werd ingezet: deze para's waren getraind om te vechten, niet om een menigte onder controle te krijgen.

Zeker lijkt in elk geval dat binnen het Israëlische leger onenigheid bestaat over de gevolgde tactiek. ‘Het is duidelijk dat we onvoldoende materiaal hadden om een groep uit elkaar te drijven', zei de Israëlische luitenant-generaal Gabi Ashkenazi. Het NRC verwees gisteren ook naar bloggers die informatie publiceerden die uit Yedioth Ahronoth zou zijn gehouden, waaruit blijkt dat binnen de legertop ernstige twijfels bestonden over de plannen om met geweld in te grijpen.

DS, 03-06-2010 (Dominic Minten)