actualiteitsforums - Enkele post bekijken - E.U: Geen noodscenario bij Frans 'nee'

Europese grondwet: het ja-kamp heeft het moeilijk

De campagne voor het grondwet-referendum komt op stoom. Politici die oproepen om voor te stemmen worden in de discussiezaaltjes beschouwd als eurotechnocraten.

,,Net had ik nog de neiging ja te stemmen. Nu weet ik zeker dat ik nee ga zeggen'', zegt een bezoekster van een debat over de Europese grondwet in de openbare bibliotheek van Amsterdam. De pleidooien van twee leden van het Europarlement, Kathelijne Buitenweg (GroenLinks) en Jeanine Hennis (VVD) hadden op haar een averechtse werking.

De oproep van de tegenstanders achter de tafel had zaterdag ook op de rest van het gezelschap opmerkelijk meer effect. Het kamerlid Harry van Bommel (SP) en voorzitter Willem Bos van het comité Grondwet Nee stelden na afloop tevreden vast dat er na het debat minder twijfelaars waren dan bij aanvang en dat het aantal nee-stemmers gegroeid was tot een forse meerderheid.

De discussie die de Centrale Bibliotheek Amsterdam had georganiseerd trok geen typisch Eurosceptisch publiek. En de kreet 'Turkije hoort niet in de EU' viel hier geen enkele maal. Temidden van zo'n vijftig Amsterdamse betrokken Euro-burgers, die alles wilden weten over de voor- en nadelen van het vuistdikke verdrag voor de toekomstige Europese samenwerking, viel op hoe moeilijk de voorstanders het hebben om de zegeningen van de grondwet over het voetlicht te brengen.

De tegenstanders Van Bommel en Bos gooien het in dit soort referendumdebatten eenvoudig op de blijvende mankementen in de EU. Al maakt de grondwet het werk aan de Brusselse vergadertafels hier en daar overzichtelijker, al groeit de macht van het Europese Parlement, nog altijd is het niet zo simpel dat een Europees Commissaris straks kan worden weggestemd met een meerderheid van de helft plus één, zoals in de Nederlandse Tweede Kamer. Willem Bos: ,,Je bent voor een democratisch proces of je bent het niet.''

Van Bommel legt nog eens uit dat Nederland op 1 juni nee moet zeggen om Brussel te dwingen tot het opstellen van een compleet nieuw verdrag. ,,In deze grondwet herken ik me niet. Zoiets kan alleen worden gedragen door de bevolking, dat is hier niet het geval. We moeten dit eerst afwijzen en dan met elkaar praten wat er wel in moet komen te staan'', zegt hij. Een ander stokpaardje van de SP. ,,Europa wordt een superstaat waarin het kleine Nederland steeds minder te zeggen gaat krijgen.''

Vervolgens is het aan de VVD en GroenLinks om uit te leggen waarom de burgers zich wel kunnen herkennen in dit lastig te lezen boekwerk. Terwijl zij zelf ook hun twijfels blijken te houden. Buitenweg: ,,Ik ga niet zeggen dat Europa voldoende democratisch functioneert. Maar wel dat het hiermee beter wordt.'' Hennis geeft toe dat de simpele democratie van de helft plus één ook onder de grondwet niet wordt bereikt. ,,Een gemiste kans.''

De twee voorstanders bladeren achter de tafel nog eens driftig in hun beduimelde Grondwet en worden gedwongen tot een euro-technocratische uitleg over de ingewikkelde inhoud en de procedures in de Brusselse vergaderzalen. Dat zoiets moeilijk is, geeft Hennis grif toe. Ze klaagt ... ,,De nationale politici in Den Haag hebben de laatste decennia te weinig aan de bevolking uitgelegd wat Europa betekent.'' Buitenweg heeft een lastige boodschap als ze uitlegt waarom GroenLinks nu voor is. ,,GroenLinks was tegen de verdragen van Maastricht en Amsterdam en tegen de invoering van de euro. Nu ben ik hartstochtelijk voor, omdat hiermee veel wordt hersteld.''

De meerderheid in het bibliotheekzaaltje gelooft inmiddels niet meer zo in die herstellende werking van het onbegrijpelijke grondwet-document. De voorstanders krijgen nog een tegenslag te verwerken als uit een peiling van het NOS-Journaal blijkt dat meer burgers van plan zijn tegen te gaan stemmen: 53 procent van de kiezers.

Trouw, 09-05-2005