Nuttige crisis


Er zijn families waar, meestal na een forse ruzie over geld, de leden een generatie lang niet meer met elkaar spreken. Gelukkig zijn de meeste families anders. Daar wordt er ook wel eens flink gedonderjaagd en vallen er dan kwetsende woorden. Maar door de botsing klaart de lucht uit, beseft iedereen dat er meer is dat de familieleden bindt dan wat hen scheidt en kent ieder beter zijn verantwoordelijkheden. Grote verzoening, tranen en drank, peis en vree tot het volgende incident.


De voorbije dagen leek het er steeds sterker op dat kern-Europa — de landen die met de euro betalen — op weg was een familie van het eerste type te worden. De lelijkheden die met name Duitsland en Griekenland met elkaar wisselden, riskeerden de sfeer zo te vergiftigen dat samenleven bijzonder lastig kon worden. De driestheid waarmee de vuile was werd buitengehangen verbijsterde de buren.

Maar de ruzie blijkt uiteindelijk heilzaam te werken. De kibbelende familieleden zijn elkaar nog niet wenend in de armen gevallen, maar er tekende zich gisteren een uitweg af. Goed, de verloren zoon zal boete moeten doen. Na zijn potverteren moet Griekenland de broekriem aanhalen. De euro-familie helpt de schulden vooralsnog niet betalen, maar laat doorschemeren dat ze dat in uiterste nood wel zal doen. De Grieken moeten daarnaast de vernedering aanvaarden bij het Internationaal Muntfonds steun te zoeken. Dat is het equivalent in de moderne tijd van de antieke doortocht onder het juk.

De belangrijkste vraag is welke lessen de eurofamilie uit de ruzie heeft getrokken. Europa gaat al een halve eeuw met schokken vooruit. Meningsverschillen worden op de spits gedreven en net als het er echt duister begint uit te zien, komt er vaak een doorbraak. Even vaak ontbreekt de druk om de knoop voor eens en voor altijd door te hakken. Dan blijft een probleem jaren onaangeroerd op tafel liggen.

De euro-crisis, de eerste echte in tien jaar muntunie, heeft ons vervaarlijk dicht bij de afgrond gebracht. Het ondenkbaar gewaande perspectief van een breuk, een scheuring of zelfs het einde van de eenheidsmunt werd gaandeweg toch een ernstige hypothese. Daardoor beseft de hele familie nu hopelijk dat er betere afspraken en strenger toezicht nodig zijn.

De kwetsbaarheid van een muntunie zonder eengemaakt politiek gezag was van bij de aanvang bekend. Maar nu beseffen we pas echt hoe zo'n constructiefout tot de instorting van het hele gebouw zou kunnen leiden. Het was een ontnuchterende oefening, maar een nuttige en noodzakelijke.

In de eurofamilie wordt het nooit meer als voorheen. De rol van Duitsland in Europa is versterkt. Anderen kunnen niet meer gratis meesurfen op het Duitse economische succes. Ze moeten mee verantwoordelijkheid nemen voor de kredietwaardigheid van de hele club. De basis voor een betere familieband is gelegd.


DS, 26-03-2010 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB