Ze willen allemaal hetzelfde
BRUSSEL - Jongeren willen een partner, een huis en een kind tegen dat ze 26 zijn. Zeker voor hun dertigste moeten die grote stappen in het leven zijn gedaan. Bijna allemaal willen ze hetzelfde.
Met de rugzak de wereld rondtrekken? Alternatief gaan leven in een ander continent? Eerst carrière maken en dan op het gemak uitkijken naar een partner om een gezin mee te stichten? Vergeet het maar: jongeren die deze drie voorbeelden een plaatsje geven in hun ideale levensloop, zijn de uitzonderingen op de regel.
Of het nu om meisjes of jongens gaat, om hoog- of om laaggeschoolde jongeren: bijna allemaal schetsen ze eenzelfde ideaal toekomstbeeld, waarin op relatief jonge leeftijd plaats wordt ingeruimd voor het samenwonen met een partner (24 jaar), de aankoop van een huis of appartement (25 jaar), het eerste kind (26 jaar) en een trouwpartij (ook 26 jaar). Dat blijkt uit een grootschalige enquête van het Jeugdonderzoeksplatform (JOP), een samenwerkingsverband tussen diverse disciplines van de Universiteit Gent, de Vrije Universiteit Brussel en de KU Leuven.
Het gaat niet om de reële leeftijd waarop jongeren die stappen zetten. 'Het kan best dat de realiteit verschilt van de idealen die ze hier naar voren schuiven', zegt de Brusselse socioloog Mark Elchardus, die het artikel over de ideale levensloop samen met Lilith Roggemans schreef. 'Maar feit is dat Vlaamse jongeren vandaag allemaal met vrijwel dezelfde levensloop in hun kop rondlopen.'
Jongens zijn haantje-de-voorste wat betreft het eerste seksuele contact en het autorijbewijs halen. Maar het verschil is niet erg groot met meisjes: bijna iedereen ziet de ideale leeftijd voor de eerste seks rond 17,5 jaar en het rijbewijs behalen op 18 jaar of iets later.
Meisjes hopen wat vroeger de stap naar zelfstandigheid en gezinsvorming te zetten. Maar ook die verschillen zijn minimaal. Elchardus: 'We komen uit een tijd waarin mannen doorgaans trouwden met vrouwen die een paar jaar jonger waren. Nu zien we dat die verschillen verminderd zijn tot minder dan een jaar.'
Opvallend is dan weer dat de jonge mannen en vrouwen in deze enquête de ideale pensioenleeftijd gelijktijdig situeren. Gemiddeld ziet men die rond de leeftijd van 60 jaar. Dat is twee jaar later dan de ideale pensioenleeftijd die jongeren in ander onderzoek, uit 2005, naar voren schoven. De aanhoudende berichten in de media dat we langer moeten werken, blijken dus impact te hebben.
Wie jonger is, denkt er wel anders over dan de wat oudere jongeren: op 14-jarige leeftijd wil men werken tot zijn 61ste. Op 30-jarige leeftijd, als men al enkele jaren werkervaring heeft, oordeelt men dat het op 58- of 59-jarige leeftijd welletjes zal zijn geweest.
Jongere tieners denken ook dat ze het toppunt in hun carrière al heel vroeg zullen bereiken: al op de leeftijd van 33 jaar. Wie tegen de 30 aanloopt, schuift dat hoogtepunt op naar de leeftijd van 38jaar. Maar dat is dan ook zowat het enige grote verschil in de ideale levensloop.
Bijna al de rest loopt erg gelijk. Zelfs het feit of iemand hogere studies volgt, doet de idealen niet enorm opschuiven. Er is wel een verschil, van gemiddeld zowat drie jaar, in de idealen over zelfstandig gaan wonen, trouwen en een kind krijgen. Maar dat verschil is kleiner dan je zou mogen verwachten, aangezien hogere studies makkelijk vier of vijf jaar kunnen duren. De onderzoekers concluderen dat jongeren die doorstuderen sommige 'transities' in hun leven noodgedwongen opschuiven, maar die zaken na het afronden van hun studie zo snel mogelijk willen inhalen.
Jongeren van vandaag willen dus in grote lijnen allemaal hetzelfde. De vaststelling druist in tegen de individualiseringstheorie die veel aanhangers kent en beweert dat iedereen nu zijn eigen keuzebiografie samenstelt, zegt Lilith Roggeman. 'Het ideaalbeeld blijft robuust en stabiel, een beetje saai zelfs.'
Elchardus concludeert: 'Iedereen denkt vandaag graag dat hij erg persoonlijke keuzes maakt. Onder druk van ons individualisme, overschatten we de individualisering van de samenleving. We zeggen ook graag dat de traditionele loopbaan is verdwenen en iedereen nu aan jobhopping doet. Of dat we nu in een 24-ureneconomie leven. In werkelijkheid is dat allesbehalve waar.'
En is dat een vaststelling waar we blij mee mogen zijn, of niet? Elchardus: 'Ik denk dat het veeleer goed is. Mensen zien nog duidelijke patronen in het leven. Die kun je gebruiken als houvast.'
'Jongeren in cijfers en in letters' verschijnt in boekvorm bij Acco. De resultaten worden vandaag toegelicht in De Factorij in Schaarbeek.
www.jeugdonderzoeksplatform.be
Blog DS, 25-03-2010 (Veerle Beel)