actualiteitsforums - Enkele post bekijken - E.U: Geen noodscenario bij Frans 'nee'

Europese grondwet - Delors: Het is de meest sociale tekst

Jacques Delors, oud-voorzitter van de Europese Commissie, wil de Fransen de waarheid vertellen over de tegenstanders van de Grondwet: zij liegen.

In het linkse opinieblad Le Nouvel Observateur zegt Delors deze week dat hij zich niets aantrekt van het advies van zijn communicatie-adviseurs. Die drukten hem op het hart de Fransen geen ramp-scenario voor te houden, dat zou alleen maar contraproductief werken.

Maar een ramp is het, als de Grondwet niet doorgaat, zo betoogt de euro-veteraan die bekend staat als de krachtigste commissievoorzitter tot nu toe. ,,Iedereen moet weten dat een stem tegen de Grondwet een stem tegen Europa is.''

In het lange interview vaart Delors uit tegen de 'rattenvangers' en 'slechte herders' van het nee-kamp, die de Fransen willen wijs maken dat de Grondwet hen definitief uitlevert aan een wilde vrije-markteconomie waar Poolse bouwvakkers vrij spel hebben en het made in China je van alle kanten aanstaart. ,,Léés die Grondwet nou eens!'', roept Delors.

De Grondwet is 'een onmiskenbare vooruitgang', de meest 'sociale tekst van alle Europese teksten die ooit zijn verschenen', benadrukt Delors. Hij richt zich vooral op progressief Frankrijk, omdat het 'nee' juist dankzij links aan de winnende hand is. Van de rechtse kiezers die willen stemmen, is meer dan zeventig procent voor.

Nieuw is de de huidige Franse euroscepsis allerminst. Tevredenheid over de winst van Europese samenwerking (Frankrijk profiteert het meest van de landbouwsubsidies) ging altijd gepaard met een sterk wantrouwen over de langzame verdamping van de soevereiniteit.

In 1992 werd nog maar net 'ja' gezegd tegen het Verdrag van Maastricht. En bij de presidentsverkiezingen van 2002 oogsten anti-Europa kandidaten meer dan 40 procent.

Ook toen was er de angst voor politieke vervreemding en verlies van banen en subsidies. Veel Fransen hebben de overtuiging dat hun land een uitzondering is, dat het onder meer een ander, menselijker kapitalisme vertegenwoordigt dan wat bij de Anglo-Saxons gebruikelijk is.

President Chirac appeleerde nadrukkelijk aan deze gevoelens toen hij zich op tv over de Grondwet liet ondervragen door tientallen jongeren. De Europese Grondwet, zo sprak hij, beschermt de Franse waarden tegen de invloed van het Amerikaanse ultra-liberalisme.

Maar juist van Chirac accepteren de nee-stemmers niets meer, zegt de politicologe Anne Muxel van het Franse Studiecentrum voor de Franse politiek. ,,De jeugdwerkloosheid bedraagt 25 procent, een flink aantal bedrijven is van plan de wijk te nemen naar Oost-Europa, dat draagt allemaal bij tot een algeheel klimaat van pessimisme.''

Toch kan er nog van alles gebeuren, denkt Muxel. Ook al blijkt uit de statistieken dat Europese regeringen steeds minder vaak een volksraadpleging winnen. ,,We bevinden ons op precies hetzelfde punt als in de twee weken voor het referendum over Maastricht. Eenderde van de kiezers weet niet of ze gaan stemmen en wat ze dan zullen stemmen: Misschien komt een deel van de kiezers nog in beweging omdat ze bang worden dat een non Frankrijk zal isoleren.

Valéry Giscard d'Estaing, die de conventie leidde waar de tekst werd opgesteld,voorspelt dat het 'ja' wint met 53 procent. ,,Iedereen zal er van op kijken'', zo verzekerde hij. De laatste peilingen geven inderdaad aan dat het ja met een paar punten stijgt: het nee ligt nog twee punten voor.

Meerdere referenda

Van de 25 EU-landen houden er nog zeker negen een referendum over de Europese Grondwet. Spanje heeft dat al gedaan. Zeker zijn de referenda in Frankrijk (29 mei), Nederland (1 juni), Luxemburg (10 juli), Polen (waarschijnlijk 25 september), Denemarken (27 september), Portugal (2 of 9 oktober), Groot-Brittannië (medio 2006). Data voor Ierland en Tsjechië zijn nog niet vastgesteld. De andere landen laten de beoordeling aan hun parlementen over. Zes landen hebben de Grondwet al aanvaard: Spanje, Italië, Griekenland, Slovenië, Hongarije en Litouwen.

Trouw, 30-04-2005