actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Balkenende IV gevallen over besluit Uruzgan

VS beducht voor domino-effect

Het Nederlandse vertrek uit Afghanistan maakt de weg vrij voor andere NAVO-landen om weg te gaan en sterkt conservatieve critici, zo vreest Washington.

„Bijzonder lastig voor de president”, zegt Bruce Riedel, lid van Barack Obama’s transitieteam en voorzitter van de werkgroep die begin vorig jaar voor het Witte Huis een nieuwe Afghanistanstrategie opstelde. „Dit speelt de conservatieve critici van de president in de kaart”, aldus Larry Korb, oud-staatssecretaris van Defensie en werkzaam bij het vooruitstrevende Center for American Progress, dat nauwe banden met de regering-Obama onderhoudt.

Een klap

„Een klap voor Obama”, zegt J. Alexander Thier, een van de invloedrijkste Afghanistan-deskundigen in Washington en verbonden aan het U.S. Institute of Peace.

De Nederlandse politiek speelt gewoonlijk geen rol in Washington, en ook dit weekeinde hield de aandacht voor de val van Balkenende IV niet over. Schaatser Mark Tuitert was zaterdagavond live op prime time op tv te zien, terwijl The Washington Post het Hollandse politieke drama in zijn zondageditie afdeed op pagina 16, in drie alinea’s.

Maar degenen in de Amerikaanse hoofdstad die het Afghanistan- beleid van Obama nauwgezet volgen waren gisteren hongerig naar kennis over de breuk in de coalitie. Zij vrezen dat het vertrek van de Nederlandse manschappen voor meer landen de weg vrijmaakt om de NAVO-missie te verlaten. Ze voorzien dat dit de conservatieve kritiek op Obama versterkt. En ze voorspellen dat de Nederlandse invloed in Washington, toch al niet enorm, zal afnemen.

„De ironie is dat dit gebeurt nu het gevecht van de NAVO in Afghanistan eindelijk de goede kant opgaat”, zegt Riedel. Hij ziet wel dat Nederland „de veerkracht van zijn krijgsmacht tot het uiterste heeft opgerekt”. Maar „het frustrerende” is volgens hem dat ook Canada later dit jaar vermoedelijk besluit Afghanistan te verlaten – en dat stelt Obama voor behoorlijke problemen.

Domino-effect

„De grote zorg voor de regering is dat dit een domino-effect teweegbrengt. Ik weet dat ze daar erg mee bezig zijn”, zegt hij.

Bovendien is de Afghaanse oorlog ook in de VS allang niet populair meer – hoewel de waardering de laatste maanden iets oploopt. „De vermoeidheid over de oorlog is in de partij van Obama een groot thema. Dat maakt de stap van Nederland extra moeilijk voor hem.”

Volgens Larry Korb komt daar nog bij dat de beslissing van Nederland koren op de molen is van de conservatieve critici van de president.

Obama voerde in zijn verkiezingscampagne aan dat hij door zijn populariteit meer gedaan zou krijgen in de wereld dan zijn voorganger George W. Bush. Het blijkt tot nu toe bitter tegen te vallen.

„Het is faire kritiek”, zegt Korb. „Dankzij Obama is het aanzien van ons land enorm gestegen – maar wat schieten we daar eigenlijk mee op?” ‘Kopenhagen’ viel zwaar tegen, de vernieuwde betrekkingen met Iran hebben tot nu toe geen tastbaar resultaat, zelfs de NAVO is een afknapper.

„Secretaris-generaal Rasmussen zou 7.000 extra troepen voor Afghanistan leveren, nou, dat blijkt nogal tegen te vallen”, zegt Korb.

Slecht voor de beeldvorming

Oude conservatieve reflexen – dat confrontatie effectiever is dan vriendschappelijke betrekkingen, dat Amerikaanse populariteit geen graadmeter is voor succes – winnen in de VS daarom weer terrein. „En het is steeds moeilijker er iets tegenin te brengen.”

Het ellendigste aspect daarvan, zegt J. Alexander Thier (U.S. Institute of Peace), die jarenlang in Afghanistan woonde, is dat het Nederlandse besluit ook nog tot de val van het kabinet heeft geleid. „Heel, heel slecht voor de beeldvorming.”

En de Talibaan zullen zeker nu kansen zien als Nederland zijn missie overdraagt aan, vermoedelijk, de VS. „Een goed moment om de aanvallen op te voeren”, aldus Thier. Zo bezien zijn er voor Amerika alleen maar schaduwkanten aan het vertrek van Nederland. In de VS stimuleert dit het verzet tegen de oorlog, andere bondgenoten kunnen volgen, de Talibaan krijgen een nieuwe kans. „Dit komt heel hard aan in de regering”, zegt Thier.

De G20

Dat Nederland nu invloed verliest in Washington staat voor bijna iedereen vast. De entree in het Witte Huis voor de premier zal moeilijker worden. Geïntensiveerde samenwerking van Nederlandse inlichtingendiensten met de VS, Canada, Australië en Groot-Brittannië is vermoedelijk van de baan. Een invitatie voor de volgende G20 in Canada is onwaarschijnlijk. Geen zaken die openlijk worden uitgespeeld, „maar ik denk wel dat Nederland schade oploopt”, zegt Riedel.

Maar er zijn volgens hem ook manieren om de schade te beperken. Nu Pakistan recentelijk meewerkte aan de arrestatie van Talibaankopstukken is het mogelijk, oppert hij, dat Nederland daar civiele programma’s opzet.

Zo werd de tweede man van de Talibaan opgepakt in Karachi. „Een stad aan het water. Misschien kan Nederland helpen bij het herstel van de economie daar. Ik noem maar wat. Een stedenband Amsterdam-Karachi? Het is na dit weekeinde belangrijk dat uw land wordt gezien als onderdeel van de oplossing. Niet als onderdeel van het probleem.”

Blog NRC, 22-02-2010