Armenen én Turken hebben recht op erkenning van massamoord 1915


Het afgelopen weekeinde herdachten Armeniërs in eigen land en in de diaspora de massamoord op hun volk door de Turken in 1915. Negentig jaar lang is dit vooral een zaak van de Armeniërs geweest. De dood van meer dan één miljoen -volgens sommige historici zelfs anderhalf tot twee miljoen- mensen tijdens deportatie heeft in de geschiedenis nimmer de plek gekregen die deze toekomt. Daar kan verandering in komen nu de Europese Unie zich opmaakt voor de onderhandelingen met Turkije over toetreding.



Het huidige Turkije kan niet rechtstreeks verantwoordelijk worden gehouden voor de slachting die de voorvaderen tijdens het Ottomaanse rijk hebben aangericht. Maar de halsstarrige ontkenning van de genocide zit de verwelkoming van dat land als nieuw lidstaat wel in de weg. Natuurlijk worstelen nog meer Europese landen met zwarte bladzijden in hun geschiedenis en heeft kritisch zelfonderzoek nog niet overal zijn heilzame werk gedaan, maar voor de meeste Turken is het praten hierover alleen al lasterlijk. Enkele intellectuelen, die probeerden het debat in eigen land open te breken, hebben dit al mogen ervaren.

Alle politieke partijen bevestigden het nog eens twee weken geleden: er was geen genocide, punt. Het gaat om diepgewortelde nationale trots, waarmee elke Turkse regering rekening dient te houden. Ook de EU kan daar niet aan voorbij gaan wil zij de onderhandelingen met Turkije doen slagen. Maar zij heeft ook rekening te houden met andere sentimenten: waren de Armeniërs niet immers christenen en zijn de nazaten van het Ottomaanse rijk niet islamitisch? Negentig jaar later kan de 'Armeense kwestie' opeens een andere gevoelige dimensie krijgen.

In ieder geval moet worden voorkomen dat de zaak weer van de agenda wordt gevoerd met uitvluchten. De nieuwe uitnodiging van premier Erdogan aan Armenië om gezamenlijk historisch onderzoek te doen, heeft de schijn van tijd rekken. Het is terecht dat de Armeniërs daar niets van willen weten: er valt vast nog veel te onderzoeken maar niet de vraag of er sprake is geweest van massamoord.

Hoe miskend de Armeniërs zich ook voelen, de geschiedenis blijft ook de Turken achtervolgen zolang zij stug volhouden dat de feiten niet bestaan. Een vorm van erkenning kan ook de Turken bevrijden van een historische last. De natie kan pas echt verder als zij bereid is haar verleden onder ogen te zien.


Trouw, 25-04-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB