actualiteitsforums - Enkele post bekijken - 'Ik riskeer elke dag mijn leven'

'Ik riskeer elke dag mijn leven'

BRUSSEL - De opkomst was mager voor de cipiersbetoging gisteren in Brussel. Maar de verhalen die de cipiers meebrachten doen wel huiveren. 'Vroeger was er één keer per week een incident, nu is dat dagelijkse kost.'

Goed nieuws komt er de jongste jaren niet uit de Belgische gevangenissen. Er ontsnappen meer gedetineerden dan ons lief is, de cipiers staken om de haverklap en alles samen zitten er tweeduizend mensen meer opgesloten dan er eigenlijk plaats voor is.

Onveiligheid

Vorige week vond in de gevangenis van Lantin een gijzeling plaats. 'Ik weet niet hoe hij het heeft klaargespeeld', vertelt één van de cipiers tijdens de betoging in Brussel. 'Op één of andere manier is een gedetineerde erin geslaagd zijn cel uit te komen. Hij heeft één van mijn collega's met een stuk glas bedreigd, en eiste de sleutels. Uiteindelijk hebben we de man kunnen overmeesteren, maar intussen had hij de boel al kort en klein geslagen. Vijf collega's waren arbeidsongeschikt, vooral om het trauma te verwerken. Het is niet evident om een stuk glas tegen je keel geduwd te krijgen.'

Een gijzeling is nog steeds de uitzondering, maar geweldincidenten zijn dagelijkse kost geworden in de Belgische gevangenissen. De cijfers van 2008 leren dat er elke dag gemiddeld drie gevallen van agressie tegen penitentiair beambten zijn.

'In Lantin is er bijna elke dag een interventie', gaat de cipier, die anoniem wil blijven, nog verder. 'Het probleem is dat de gedetineerden gewoon zijn om alles te krijgen. Wanneer we dan eens “neen, zeggen, is het oorlog. En ze hebben alles in hun cel om wapens te maken, een spiegel, tassen,... Ik heb een gezin, ik ben het beu om elke dag mijn leven te riskeren.'

Zijn collega Pierre Scheen beaamt dat het geweld toeneemt. 'In de hele samenleving neemt de agressie toe, ook in de gevangenis.' In de veertien jaar dat hij als cipier werkt, is hij al een paar keer aangevallen geweest. 'Eén keer heb ik een staaf tegen mijn hoofd gekregen, en aan een ander incident heb ik een gebroken vinger overgehouden.'

Een Palestijn heeft zijn vinger gebroken. 'De dag voordien had hij te horen gekregen dat hij zou worden gerepatrieerd. Die man had er alles voor over om hier te blijven', zegt Pierre Scheen. 'Tijdens de fouille wilde hij weglopen en ik heb hem bij zijn pols gegrepen. Daarop draaide hij mijn hand met geweld om en brak mijn vinger.'

De stijgende agressie heeft volgens de Gentse cipier Hans Vannieuwenhuyze ook met de afkomst van de gedetineerden te maken. 'Toen ik twaalf jaar geleden begon, zaten bij ons alleen Belgen en Turken. Nu komen veel gevangenen uit Albanië en andere Oost-Europese landen. Dat zijn oorlogsgebieden, waar zij hebben geleerd om eerst aan te vallen en dan pas na te denken.'

Overbevolking

'Zelfs de zwaarste gevangene heeft recht op een bed', vindt Marc Van den Bossche, cipier in Gent. 'Maar in de realiteit gaat dat gewoon niet. Van de honderd gedetineerden op onze afdeling slapen 20 tot 25 mensen op een matras, sommigen maandenlang.'

'Ik begrijp dat gedetineerden in dergelijke omstandigheden gefrustreerd raken', vult Stef Van Cauteren, cipier in Antwerpen, aan. 'Hoe zou je zelf zijn als je in een kleine cel zit met twee wildvreemde mensen, die bovendien zitten te kijken wanneer je naar het toilet gaat. Je zit zelf al in een complexe situatie en hebt genoeg problemen aan je hoofd. Dan is het menselijk dat je de frustraties afreageert op degene die als eerste de deur komt opendoen.'

Oude gebouwen

'Voorlopig is het bij mij nog beperkt gebleven tot verbale agressie. Mijn collega heeft wel al erger meegemaakt. Gelukkig heeft ze de man kunnen kalmeren. Het alarm kunnen we niet gebruiken, want je weet nooit zeker of het wel werkt.' Ilse Vandenbriele werkt op de psychosociale dienst in de gevangenis van Lantin, maar ook cipiers van Gent en Antwerpen klagen over niet-werkende alarmsystemen en camera's.

'Het probleem bij ons is dat er geen vervangstukken meer zijn', zegt Guy Milis van de Antwerpse gevangenis. 'Wanneer bijvoorbeeld op een belangrijke plek een camera stuk is, dan nemen ze een onderdeel van de camera aan de andere kant van het gebouw weg. Maar dan zitten we daar met een hiaat. En zo blijven we bezig.'

Blog DS, 23-01-2010 (Pieter Lesaffer)