actualiteitsforums - Enkele post bekijken - 'Léonard volgt Danneels op'

'Léonard is geen verzoener'

BRUSSEL - Wat betekent de benoeming van Léonard voor de Belgische Kerk? 'De terugkeer van een dogmatisch katholicisme', volgens de enen. 'Afwachten hoe hij als aartsbisschop is', milderen anderen.

Het Vaticaan volgt de Belgische logica. Na een Nederlandstalige aartsbisschop kiest de paus voor een Franstalige aan het hoofd van de Belgische Kerk. Een officiële bevestiging is er nog niet, maar we kunnen er wel van uitgaan dat de conservatieve bisschop van Namen, André-Mutien Léonard, maandag kardinaal Godfried Danneels opvolgt.

'Een vreemde keuze', vindt Bart Demyttenaere, auteur van De Stoel van Petrus, achter de schermen van het Vaticaan. 'In ons land is er een groeiende polarisatie tussen de Vlaamse, Waalse en Brusselse Kerk. Dan is het vreemd dat het Vaticaan iemand kiest die in Vlaanderen gecontesteerd is -als de benoeming maandag officieel wordt bevestigd tenminste.'

Volgens Demyttenaere sluit de keuze voor Léonard aan bij een internationale trend. 'Zonder daarover een oordeel te vellen, stel ik vast dat in veel landen de eerder behoudsgezinde priesters worden benoemd. Daar zit volgens mij een bewuste strategie van het Vaticaan achter, in een zoektocht naar identiteit.'

Wat zijn de bezwaren tegen aartsbisschop Léonard?

'De vervreemding tussen het kerkinstituut en de zeer brede basis van de Vlaamse Kerk zal toenemen', reageert het Vlaams Netwerk van kritische christenen en basisgroepen. 'Er komt een terugkeer naar het dogmatisch katholicisme, dat denkt de ene absolute waarheid in pacht te hebben. De vele processen van openheid die de voorbije decennia op gang zijn gekomen, zullen stilgelegd worden.'

Deze progressieve basisbeweging verwoordt een vrees die bij velen leeft. Bisschop Léonard heeft zich de voorbije jaren laten opmerken door zijn conservatieve standpunten. Hij noemde holebi's 'abnormaal', wijst seks voor het huwelijk af en is tegen het gebruik van embryo's voor wetenschappelijk onderzoek.

Gisteren hielden velen zich in hun reactie nog op de vlakte, maar het is duidelijk dat Léonard geen applaus moet verwachten. De bisschop van Namen was ook niet de eerste keuze van kardinaal Godfried Danneels. Die had zijn oog eerder laten vallen op mensen als de Antwerpse bisschop Johan Bonny en de Brusselse hulpbisschop Jozef De Kesel - die laatste was oorspronkelijk de topfavoriet om Danneels op te volgen.

Komt er een aardverschuiving in de katholieke kerk?

'Ik hoop dat de essentie van het geloof begrepen wordt, namelijk de boodschap van liefde', reageert Mia De Schampelaere, CD&V-senator met een conservatief katholiek etiket. 'Ik hoop dat we ons niet laten afleiden door onnodige polarisatie over morele kwesties. Centraal staat de geloofsbeleving.'

Ook de topvrouw van het katholiek onderwijs, Mieke Van Hecke, wil zich niet vastpinnen op de uitspraken van Léonard. 'Ik heb daar als katholiek wel vragen bij, maar er is toch veel meer dan dat?'

'Laten we stap voor stap ervaren hoe het verloopt', voegt Van Hecke nog toe. 'We weten nog niet hoe het zal lopen. Bovendien nemen de bisschoppen hun beslissingen collegiaal. Als het Léonard wordt, zal hij nog de instemming van de anderen moeten krijgen.'

De aartsbisschop heeft als primus inter pares van de bisschoppen op die manier geen onbegrensde macht. Maar als hoofd van de Belgische Kerk wordt hij wel het gezicht van de katholieken in ons land. De draagwijdte van zijn uitspraken reiken een heel pak verder dan het bisdom Namen.

Is de vrijheid van onderzoek in gevaar?

André-Mutien Léonard komt als aartsbisschop ook aan het hoofd van de KU Leuven en haar Franstalige zusteruniversiteit UCL. In de beide gevallen wordt hij de voorzitter van de inrichtende overheid. Aan de UCL zit hij in dat hoogste orgaan samen met de andere Franstalige bisschoppen. Aan de KU Leuven zitten in die inrichtende overheid ook niet-religieuzen, onder meer uit het bedrijfsleven. De Leuvense rector Mark Waer verwacht dan ook niet dat de invloed van de conservatieve Léonard groot kan zijn - als hij van die positie al gebruik zou willen maken om bio-ethische kwesties af te remmen.

'De inrichtende overheid is als de algemene vergadering van een bedrijf', zegt Waer. 'Met de dagelijkse leiding heeft die niks te maken. Zij bespreekt de grote lijnen van de universiteit, op initiatief van de raad van bestuur. Maar de voorzitter kan niks op eigen houtje doen. Hij moet de belangen van de stakeholders dienen.'

Onder leiding van Waers voorganger Marc Vervenne heeft de KU Leuven de voorbije jaren met het Vaticaan een debat over wetenschap en geloof gevoerd. In-vitrofertilisatie en het onderzoek op embryo's overschrijden bijvoorbeeld de ethische grenzen die Rome oplegt. 'We hebben een constructieve dialoog gevoerd', zegt Waer daarover. 'De meningsverschillen zijn er nog steeds, maar we kunnen die in alle openheid met elkaar bespreken. Ik heb er vertrouwen in dat dit met Léonard als aartsbisschop verder kan gebeuren. Hij is een verstandige man met een klare visie. We hoeven de meningsverschillen niet uit de weg te gaan.'

DS, 16-01-2010 (Pieter Lesaffer)