De revolutie eet haar kinderen op


COMMENTAAR — ‘Wat is er gebeurd met dit religieuze systeem dat het bevel geeft tot het doodschieten van onschuldige mensen tijdens de heilige dag van Ashura?' Die vraag stelde de Iraanse oppositieleider en geestelijke, Mehdi Karoubi, gisteren na de dood van acht demonstranten in de straten van Teheran.


Karoubi, die bij de jongste presidentsverkiezingen in juni op een vierde plaats strandde, stelde de zaken op scherp. Want de symboliek van de jongste gebeurtenissen kan niet sterker zijn. De doden vielen op Ashura – volgens de sjiieten de dag in 680 waarop imam Hoessein zijn revolte tegen het onrechtvaardige bestuur van kalief Yazid met zijn leven bekocht. Dichter bij ons vormde Ashura jaar na jaar ook de aanleiding voor protesten tegen het regime van de sjah, die gelijkgesteld werd met kalief Yazid en uiteindelijk in 1979 ten val kwam.

De parallellen met de onderdrukking van het ongenoegen in Iran door de theocratie onder leiding van Ali Khamenei, liggen voor de hand. Het sjiitische regime in Teheran, dat teert op de verering van het martelaarschap, maakt zelf martelaren onder betogers die opkomen tegen onrecht. Een van hen is Ali Mousavi, een neef van die andere oppositieleider, Mir Hossein Mousavi, die een groot deel van de jaren tachtig premier was onder wijlen ayatollah Khomeini. Ook de Iraanse revolutie begint haar kinderen op te eten.

De jongste gebeurtenissen wijzen op een escalatie van het geweld van beide kanten. De onlusten begonnen na de uitslag van de presidentsverkiezingen in juni, die vermoedelijke vervalst werd en waarbij aftredend president Mahmoud Ahmadinejad uitgeroepen werd tot overwinnaar.

Het blijft moeilijk in te schatten wat de precieze agenda is van de ‘Groene Golf' – genoemd naar de kleur van de opposanten. Maar het werd de jongste maanden duidelijk dat het intussen om meer gaat dan een protestbeweging tegen een verkiezingsuitslag. Het regime in Teheran krijgt af te rekenen met een taaie hervormingsbeweging van mensen die opkomen voor meer politieke en economische vrijheid en fundamentele mensenrechten. De geest is uit de fles.

Door de blinde en hardhandige onderdrukking door het regime van de protesten én de weigering om ook maar over het minste compromis te praten, heeft de oppositiebeweging zelfs revolutionaire trekjes gekregen: de leuzen van de betogers zijn steeds nadrukkelijker gericht tegen ayatollah Ali Khamenei, de opperste leider en de behoeder van de revolutie van 1979.

Eind juni, na de onderdrukking van de protesten, was al duidelijk dat het theocratische gebouw in Teheran begon te kraken. Zes maanden later zijn de scheuren al groter: dit is sneller en hoopvoller dan tot nog toe voor mogelijk werd gehouden.


DS, 29-12-2009 (Bart Beirlant)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB