actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Parket onderzoekt watervervuiling Zenne

Zwartepieten over het lijk van de Zenne

Er loopt al een week vuil water in de Zenne. Met één druk op de knop kan iemand dat doen stoppen, zegt WIM VAN GILS, ‘het maakt echt niet uit of het een minister is, een ambtenaar dan wel een ingenieur uit de privé.'

Het grootste waterzuiveringstation van België, Brussel-Noord, ligt nu al een week volledig (en al langer deels) stil. De uitbater Aquiris (een filiaal van de multinational Veolia) en de bevoegde overheid, de Brusselse minister voor Leefmilieu, Evelyne Huytebroeck (Ecolo), schuiven de verantwoordelijkheid voor dit debacle op elkaar af. De ministers Joke Schauvliege (CD&V) en Huytebroeck schrijven brieven naar elkaar (ze bellen zelfs, zij het pas nadat deze krant de zaak onder de aandacht heeft gebracht), ze organiseren spoedoverleg, consulteren hun juridische adviseurs,… en ondertussen creperen de rivieren in Vlaanderen.

Een paar simpele vragen krijgen maar geen antwoord.

Wil iemand op de startknop drukken alstublieft? De ingenieurs van de Brusselse maatschappij voor waterbeheer (BMWB) waren na hun inspectie kort en duidelijk over de vraag wanneer dat station weer opgestart kan worden: nu. Niettemin ligt het station nog altijd stil. Wil er dan eens iemand op de startknop drukken alstublieft — het maakt echt niet uit of het een minister is, een ambtenaar dan wel een ingenieur uit de privé. Het rondje zwartepieten kan daarna nog altijd verder gezet worden, maar éérst moet er iemand de zuurstoftoevoer voor de Zenne en Rupel weer open draaien – de rivieren creperen vandaag in Vlaanderen.

Waarom is dit station eigenlijk stilgelegd?

De uitleg die Aquiris geeft voor de stillegging (te veel puin in één collector, waardoor een veiligheidsdeur niet meer kon sluiten), overtuigt niet. De technici van de Brusselse overheid waren formeel: er is geen oorzakelijk verband tussen dit probleem en de stillegging. Ook andere waterzuiveringsexperts fronsen (vooralsnog off the record) hun wenkbrauwen bij deze uitleg: een beetje waterzuiveraar kan zo'n situatie de baas zonder de boel stil te leggen.

Waarom is het station dan in hemelsnaam wél stilgelegd? De enige andere reden die vandaag overblijft, is een aanslepend conflict over een teveel aan zand dat het station te verwerken krijgt. Om dat probleem op te lossen, moet er bijkomend geïnvesteerd worden, en er is discussie wie dat moet betalen: het Brussels Gewest of Aquiris/Veolia.

De escalatie van deze discussie is een rechtstreeks gevolg van de constructie die werd opgezet rond dit station. De Brusselse overheid beheert dit station niet zelf, maar heeft dat uitbesteed aan een privéonderneming. Daardoor krijg je onvermijdelijk discussies over wat er wel of niet binnen het contract valt — discussies die in dit geval mogelijk de achterliggende oorzaak zijn van de stillegging van dit station.

De hele zaak roept de vraag op of het wel verstandig is om een publieke dienst zoals waterzuivering in handen van een privébedrijf te leggen. Stel dat er in Brussel-Noord geen waterzuiveringstation, maar een gevangenis zou staan. Zou men dan aanvaarden dat de privé-uitbater de gevangen laat lopen omdat de gevangen té ongeschoren binnenkomen en/of er discussie is over wie er een bijkomende toegangspoort moet betalen? Vertaald naar het leefmilieu is dat wat we vandaag meemaken. In een constructie waar de overheid zelf de stations uitbaat, krijg je uiteraard ook discussies over bijkomende kosten, maar leidt dat niet tot het stilleggen van een installatie — geen enkele minister van Milieu zal dat ooit toestaan.

Ondertussen is het gerecht een onderzoek begonnen, en hopelijk zullen zij ons kunnen vertellen of Veolia simpelweg niet capabel is om dit station uit te baten (inclusief alle stenen en zand die met het water meekomen), of dat Veolia het leefmilieu misbruikt in een financiële discussie. Creperen onze rivieren wegens onkunde, of voor een paar zilverlingen?

Waarom heeft Vlaanderen zo weinig grip op de zaak? Vlaanderen betaalt een fors stuk van de factuur van deze waterzuivering en krijgt alle water (vuil of proper) binnen. Niettemin heeft Vlaanderen geen zitting in de raad van bestuur van Aquiris (het Brussels Gewest wel), krijgt Vlaanderen geen informatie over de kwaliteit van het geloosde water en heeft er ook niemand vanuit Vlaanderen de mogelijkheid om te inspecteren wat er al dan niet aan de hand is.

Vlaams minister Schauvliege reageerde tot nog toe erg terughoudend op deze noodtoestand — het duurde vier dagen voor ze de tijd vond om haar Brusselse collega te bellen over de zaak — het zal wel toeval zijn dat dit gebeurde nadat de mediastorm opstak. Het minste wat wij van haar verwachten (behalve nu op de startknop te drukken) is dat zij ervoor zorgt dat we in Vlaanderen meer mogelijkheden krijgen om dit soort debacles te kunnen voorkomen in de toekomst. Zodat onze rivieren nooit meer zullen creperen.

WIM VAN GILS, beleidsmedewerker water bij de Bond Beter Leefmilieu

DS, 15-12-2009