Nederlands uit Nederland of uit Vlaanderen: het kan allebei

Prisma heeft een handwoordenboek uitgebracht waarin voor de eerste keer een onderscheid gemaakt wordt tussen Nederlands Nederlands en Vlaams Nederlands. Welke vorm we nu moeten gebruiken? 'De Vlaamse', zegt professor Willy Martin, een van de Vlaamse samenstellers. 'Die is even correct als de Nederlandse.' Dirk Musschoot

Officieel spreken Vlamingen en Nederlanders dezelfde taal, maar wie een beetje oren aan (en ogen in) zijn kop heeft, weet wel beter. Tussen het Nederlandse en het Vlaamse Nederlands bestaan verschillen die door iedereen vast te stellen zijn. Vlamingen betalen met een protonkaart, Nederlanders met een chipknip. Vlamingen vinden iets 'erg' leuk of goed, Nederlanders zeggen hartstikke.

Nieuwkuis of stomerij?

Al die woorden staan al wel jaren in het woordenboek, maar nationale varianten werden doorgaans erg eenzijdig in beeld gebracht. Men zei bij een Vlaams woord als nieuwkuis dat het vooral in Vlaanderen wordt gebruikt, maar bij stomerij vertelde men nooit dat het vooral in Nederland gangbaar is. 'Zo leek het wel of het Vlaamse woord niet correct was', zegt Willy Martin, emeritus hoogleraar Lexicologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, een van de Vlaamse samenstellers van het Prisma woordenboek.

Er zijn in de Nederlandse taal zo'n 3.500 woorden die vooral door Vlamingen in de mond genomen worden; 4.500 woorden hoor en lees je hoofdzakelijk in Nederland. Door die woorden nu expliciet te vermelden, leren Vlamingen van Nederlanders en omgekeerd. Zo'n aanpak verhoogt de informatieve waarde van het woordenboek. Voor professor Martin zit er echter ook een taalpolitiek kantje aan. 'Je zegt dat er twee taalvarianten zijn, die allebei correct zijn, maar ook evenwaardig.'

Kies voor Vlaams

Wat zeg of schrijf je dan? Uit de school klappen (Nederlands Nederlands) of uit de biecht klappen (Vlaams Nederlands)? 'Je gebruikt de Vlaamse uitdrukking, natuurlijk. Je moet wel even kijken voor welk publiek je spreekt of schrijft. Zijn het Nederlanders of Vlamingen of allebei? Met een uitdrukking als uit de biecht klappen kan dat niet zo'n kwaad - men zal je hoe dan ook begrijpen. Anders is het met iets als er komt een dominee voorbij. Als een Nederlander dat tegenover een Vlaming gebruikt, is de kans groot dat de een de ander niet begrijpt. Dan kun je maar beter zeggen: er valt een stilte.'

Of Nederlanders niet de neiging hebben om ons duidelijk te maken dat zij iets op een andere manier zeggen, en ons er toe dwingen 'hun' woord of uitdrukking te gebruiken? 'Ik weet niet of dat zo is', zegt professor Martin. 'Mocht dat zo zijn, moet de Vlaming maar wat assertiever zijn. Het Vlaamse woord is even correct als het Hollandse.'

Bron:
http://www.standaard.be/artikel/det...52&subsection=4