Voor het emiraat aan de Golf dreigt de tol van de hoogmoed — Ligt het sprookje van het Hongkong aan de Perzische Golf aan diggelen? Dubai zit in de klauwen van een ferme crisis, die het deels aan zichzelf te wijten heeft. 'Maar natuurlijk blijven we optimistisch', zegt Yousef. 'Kijk rondom je. Kan je dit vergelijken met eender welke plek op de wereld?'
De eerste keer dat ik in Dubai kwam, begin 2008, had ik een bloedhekel aan de stad. Veel hoge gebouwen, te heet, nul charme, en te Amerikaans: een stad die niet is gebouwd voor de voeten van een wandelaar, maar voor de rubberen wielen van een auto.

Deze keer begreep ik bij mijn aankomst in de luchthaven meteen waarom de stad van de kunstmatige eilanden zo'n aantrekkingskracht heeft op Arabieren en westerse expats. De luchthaven is erg bling, maar verschilt net daardoor van de veredelde hangars die ik ken uit Libanon en Jordanië. De taxichauffeur, in een keurige auto en niet in een geel karkas van een onbestemd merk, schakelde zelf zijn meter aan - zonder een voorafgaande discussie.

Op de straten, zonder gaten, zijn drie rijstroken aangegeven. En die duiden, anders dan in de Levant, niet aan dat er eigenlijk wel plaats is voor vijf auto's naast elkaar, als je maar goed genoeg mikt.

Langs de weg liggen keurig getrimde grasstroken en bloemenperken, wat gezien het klimaat hier een serieuze investering inzake watergebruik moet betekenen. En geen enkel gebouw ziet eruit alsof het elk moment kan instorten.

Dubai ruikt naar efficiëntie, en dat is in de rest van de Arabische wereld niet altijd het geval.

Maar Dubai is in crisis, zo wordt verteld. Vorige week meldde Dubai World, het economische vlaggenschip van het mirakel van het emiraat, dat het de uitbetaling van 26 miljard dollar van zijn schulden met zes maanden uitstelt.

'Eigenlijk beschouwen we dit als een naschok', zegt Rana, die werkt in de computerindustrie. 'Toen de financiële crisis vorig jaar uitbrak, zijn hele hordes buitenlandse werknemers vertrokken. Ofwel raakten ze hun job kwijt, ofwel vreesden ze ervoor, en velen zijn met de noorderwind vertrokken. Op de parkings van de luchthaven stonden honderden leasingwagens, gewoon achtergelaten. Expats zijn uit hun huis getrokken en zijn gevlucht voor hun hoge leningen. Maar we dachten dat we het ergste toen achter de rug hadden.'

Dubai spreekt al jaren tot de verbeelding. Foto's in de musea van Dubai tonen hoe het stadstaatje aan de Perzische Golf (de Arabieren spreken overigens, ter illustratie van de eeuwigdurende concurrentie tussen de semieten en de Perzen, over de 'Arabische Golf') dertig jaar geleden nog een schamele verzameling lemen gebouwen aan een kreek was. In het begin van de twintigste eeuw had Dubai zijn inkomsten nog grotendeels gehaald uit de parelvisserij.

Maar toen in 1971 zeven emiraten aan de Golf een federatie vormden - de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) - hadden de wijze heersers een visioen. In Dubai wisten ze dat ze om geologische redenen minder konden genieten van de olierijkdom die er was in de collega-emiraten. Zoals het naburige Abu Dhabi, de hoofdstad van de VAE. En zo begon een ongekend avontuur: Dubai zou zich profileren als handels-, diensten- en toerismestad, ondanks zijn woestijnklimaat.

Tijgerhaaien

Bijna veertig jaar later is het resultaat indrukwekkend. Voor iemand die een gezonde afkeer heeft aan winkelcentra, is een bezoek aan de Dubai Mall desalniettemin een avontuur. Niet alleen zijn alle grote en andere merken aanwezig in het winkelcentrum - een van de grootste ter wereld - maar bovendien zijn er allerlei afleidingen die een bezoeker al snel urenlang bezig houden.

Zo heeft dit winkelcentrum een van de grootste aquariums ter wereld, met koraalriffen en tijgerhaaien, te midden van de shoppers. Voor 825 dirhams (zo'n 165 euro) kan je zelfs in duikerspak in het aquarium tussen de haaien afdalen, terwijl andere mensen intussen hun Dolce & Gabana-inkopen doen. Vanuit de 'terrasjes' van koffiebars kan je kijken naar een olympische ijsring, waar ook de lokale ijshockeyteams spelen.

Op het terras van het winkelcentrum is er een magnifiek uitzicht op de smalle Burj Dubai, met 818 meter het hoogste gebouw dat mensenhanden ooit hebben neergezet. Om het feestje compleet te maken, spuiten fonteinen in het meer tussen winkelcentrum en toren om de zoveel tijd de grootste 'dansende fontein' ooit op, met waterstralen tot 150 meter hoog.

Dubai is, kortom, altijd voor hoger-beter-duurder gegaan. Met als ultieme uithangbord de kunstmatige Palm- en Wereldeilanden, mee in de zee gelegd door Vlaamse zandopspuiters. In 2006 werd fier gemeld dat 30.000 van de 125.000 bouwkranen in de hele wereld in Dubai stonden: een op de vier.

'Misschien zijn we te ver gegaan', zegt Abdulrahman, een local die werkt voor het ministerie van Financiën. 'Misschien moeten we ook eens nadenken of ons model, dat is gebaseerd op de import van werkkrachten van buitenaf, in de toekomst nog wel kan worden volgehouden.'

Dubai is namelijk ook een van de meest multiculturele steden ter wereld. Slechts tien procent van de 1,7 miljoen inwoners zijn originele Golf-inwoners. De overige 90 procent bestaat uit Indiërs, Bengalezen en ook Arabieren uit andere landen van het Midden-Oosten. En uit westerse expats, van ingenieurs tot vastgoedverkopers, die naar Dubai werden gelokt met minstens het dubbele van hun loon in eigen land.

'Ik kan moeilijk klagen over Dubai', zegt Jahid, een Bengalees die vorig jaar arriveerde voor een hardwerkende job als taxichauffeur. 'Ik verdien zo'n 3.500 dirhams per maand (zo'n 700 euro). Dat is een stuk minder dan de westerlingen hier en bovendien moet ik er elf uur per dag voor werken. Maar het is drie keer meer dan de bouwvakkers die aan de hoogste toren ter wereld bouwen en het laat me toe elke maand minstens de helft naar mijn familie in Bangladesh te sturen.'

Alcohol

Maar onder de oppervlakte zijn er ook problemen. Van een echte 'samenleving' valt in Dubai nauwelijks te spreken - de meeste westerse expats geven toe dat ze geen enkele autochtoon kennen. De nationaliteit van de Emiraten bekomen is haast hopeloos. Voor de autochtonen is er gratis gezondheidszorg en onderwijs en vaak uitzicht op een job bij de overheid. De emir van Dubai, sjeik Mohammed bin Rashid al Maktoum, moet tenslotte in de eerste plaats zijn eigen mensen tevreden houden.

Voor het overige geldt het adagium 'elk het zijn'. In de Blue Bar van een van de hotels van Dubai wordt vanavond alweer rijkelijk alcohol geschonken en een Amerikaanse band speelt alle Westerse klassiekers. Als de band een Libanees lied speelt - de populairste moderne muziek in de Arabische wereld - blijkt algauw hoeveel Arabieren ook aanwezig zijn in de Blue Bar.

De eigenlijke Emirati's gaan overdag gekleed in hun witte dishdasha en bijhorende hoofddoek, de gutra, maar ze wisselen 's avonds even vlot in jeans en T-shirt om mee te feesten. Alleen bij excessen - zoals met die twee Britten die vorig jaar na een champagnefeestje per se een one-night-stand wilden uitoefenen op het strand, ondanks herhaaldelijke waarschuwingen van een politieman - grijpen de autoriteiten van Dubai in. Het Britse sekskoppel kreeg uiteindelijk drie maanden cel.

Maar verder? Zelfs de toeristische plannen van het woestijnstaatje zijn uitgekomen: je moet niet ver wandelen voor je in Dubai op Japanse fotografen stuit of op een groep Russen, die zoals gewoonlijk te luid en te smakeloos genieten van de eeuwigdurende zon, het nabijgelegen strand en hun groepspakket in een van de talloze hotels van de stad.

Waar ging het dan mis? Bij gebrek aan oliegeld werd Dubai gebouwd op geleend geld. Het sprookje hield lange tijd zichzelf in stand. Dubai lokte investeringen en werknemers met nul procent inkomstenbelastingen en nul procent bedrijfsbelastingen. Dubai telt nu onder meer een 'Media City' waar de kantoren van CNN in het Midden-Oosten en tal van andere internationale mediagroten zijn gevestigd.

Tot de schuldenbubbel vorig jaar barstte. Vastgoedprijzen zakten tot de helft van hun waarde van twee jaar geleden. En vorige week barstte de dubbel opnieuw, toen bleek dat de crème de la crème van de eigen industrie even zijn schulden niet kan betalen. De tol van de hoogmoed?

Stenengooiers

Sjeik Mohammed reageerde deze week boos: 'We zijn sterk en hardnekkig en we hebben de vastberadenheid en de kracht om alle uitdagingen tegemoet te treden', zei hij. Volgens de sjeik hebben buitenlandse media de schuld aan de 'hetze'. 'De boom die fruit draagt, wordt altijd het doelwit van de stenengooiers', zei hij in sjeikentaal.

In de lokale media wordt intussen ook de patriottische vlag gezwaaid. 'Is het jaloezie? Misschien. Onwetendheid? Mogelijk. Een bewuste poging om een succesverhaal neer te halen? Waarschijnlijk', schreef commentator Meher Murshed deze week in de lokale krant Gulf News. 'Laat Dubai gerust', sloot hij af op een zure noot. 'Laat Dubai aan zijn leiders en zijn mensen. We hebben jullie niet nodig.'

Het probleem is dat Dubai de buitenlanders wel nodig heeft. En belangrijker: dat het tekort is geschoten in de standaarden die het voor zichzelf had uitgevonden. Dubai was immers transparant en berekenbaar. Nu blijkt dat minder het geval dan altijd was geloofd. Dat geeft een vertrouwensbreuk, al betekent het niet het einde van het sprookje.

'Kijk om je heen', zegt Yousef, een journalist uit buurland Oman die in Dubai woont en werkt, en vanavond zijn biertje drinkt in de Blue Bar. 'Kan je dit vergelijken met eender welke plek op de wereld? Nergens kan je beter en internationaler leven.' Hij nipt nog eens van zijn Stella Artois, uit Leuven.

Bron: www.standaard.be

mijn mening: Ik ben altijd al verbaasd geweest door Dubai maar na dit artikel nog meer dan anders! Ooit moet ik daar toch wel eens geweest zijn al die fantastische constructies die er staan bezichtigen. Je kan er zelfs gaan snowboarden in s'werelds grootste indoor skipiste en dan eventjes later meteen gaan bakken op het strand. Dat tenminste mocht je niet flauwvallen van het temperatuurverschil bij het naar buiten lopen. Deels is het dan wel naar mijn mening slecht dat je zoveel over neemt van anderen. Het is duidelijk dat de westerse cultuur daar sterk aanwezig is maar als je overal maar de essentie van een cultuur gaat stelen en importeren dan is de essentie weg. En als je dan in de schulden zit door de moeite door bvb de hoge kosten voor water omdat het zo schaars is dan is ook de essentie van het eigen land en stad weg. Je maakt je eigen cultuur kapot ten koste van een ander zijn cultuur. En dat kost enorm veel geld met als gevolg diepe schulden. Dan is er die economische crisis en dan zullen ze wel iets gehad hebben van: "Oei, hadden we dat wel moeten doen?" Het is mooi wat ze daar gedaan hebben om te zien maar het is slechts tijdelijk. Eenmaal je het niet meer kan onderhouden is het weg.