Van Rompuy for president


Met rustige vastheid kan een mens het ver brengen, als het dat is wat de tijdgeest en de omstandigheden vereisen. Als het geruis in diplomatieke kringen klopt, wordt federaal premier Herman Van Rompuy straks geroepen om de eerste president van de Europese Unie te worden.


‘Genoemd worden' is bij het binnenrijven van topmandaten niet altijd een voordeel. Vaker is het een geschikt wapen om een kandidatuur te torpederen. Maar de jobselectie in het Europa van 27 lidstaten is zo laborieus en fragiel, dat aan het eind onvermijdelijk alleen nog diegene overeind staat waar iedereen het minste tegen is. Dat kan Van Rompuy zijn.

Tijdens de aartsmoeilijke regeringsvorming van 2007 verwierf hij als koninklijk verkenner het vertrouwen van alle partijen. Maar met 800.000 stemmen was Yves Leterme incontournable voor het premierschap, al moest Guy Verhofstadt daarvoor de weg vrijmaken. Toen Leterme in de Fortis-zaak ten val kwam, sloeg toch nog het uur van de man die in 1994, toen Jean-Luc Dehaene EU-commissievoorzitter leek te worden, nachtmerries kreeg van die carrièresprong.

De kwaliteiten die hem eind vorig jaar als vanzelfsprekend tot federaal premier deden uitgroeien, zijn dezelfde waarop Europa nu wellicht rekent. Niet de bevlogenheid of de dadendrang van een Verhofstadt, noch de koppigheid of de dossierkennis van een Leterme. Wel het vermogen om partijen die tot elkaar veroordeeld zijn, bijeen te houden. Of dat spectaculaire resultaten oplevert, is onzeker, maar die worden ook niet verwacht. Het belangrijkste is dat de Unie verlammende interne conflicten uit de weg gaat en de tijd zijn werk laat doen, desnoods een generatie lang.

Dat is een kolfje naar Van Rompuys hand. Zijn grote pluspunt is dat hij zichzelf niet overschat, omdat hij sowieso de individuele inspanning laag acht. Het is belangrijker om goed te beseffen hoe de kaarten liggen dan te scoren met de hand die men zelf toebedeeld heeft gekregen. Beter is de geschiedenis goed te begrijpen dan haar zelf te willen schrijven.

Soms kan zo iemand, geheel onverwachts, boven zichzelf uitgroeien. Ook dat hangt af van de omstandigheden. In zijn premierschap is dat moment nog niet gekomen. Hij was, laatst nog met de begrotingsopmaak, vooral doende rust te doen heersen, terreinen te effenen, ongelukken te vermijden en af te wachten tot de tijd rijp was voor meer. Misschien komen we nu nooit te weten hoe dat schijnbare gebrek aan ambitie uiteindelijk zou hebben uitgepakt.

Hoe Europa met Van Rompuy vaart, vernemen we misschien binnenkort wel. Intussen staat de vaderlandse politiek voor een frisse uitdaging. Zijn vervanging komt alleen CD&V toe. Als Yves Leterme zijn eerstgeboorterecht opeist – en waarom zou hij dat niet doen? – kan niemand daar iets tegen inbrengen. Mocht dat plan toch bestaan, dan zou het vereisen dat de partijtop bereid is hem op de Grote Markt een mes in de rug te planten. Dat aan de achterban uitleggen wordt bijzonder lastig. Willens nillens wordt Leterme II dus een plausibel scenario.


DS, 03-11-2009 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB