Informatisering justitie ligt stil
De Standaard dinsdag 20 oktober 2009Auteur: Filip Verhoest

BRUSSEL - Een hoge magistraat stuurt een noodkreet uit over de informatisering van de Belgische justitie. 'Er is geen enkele visie meer merkbaar', alleen 'een politiek non-beleid'.

Van onze redacteur

Hans Van Bossuyt, magistraat bij het Gentse hof van beroep, heeft zijn ontslag gegeven als ondervoorzitter van het beheerscomité voor de informatisering van justitie. De reden: 'Er blijkt geen enkele (politieke) wil aanwezig te zijn om de informatisering te realiseren.'

Van Bossuyt is sinds 2002 nauw bij de informatisering van justitie betrokken. Vandaag gooit hij de handdoek in de ring. 'Er is geen enkele visie meer merkbaar.'

Zijn ontslagbrief aan de minister van Justitie Stefaan De Clerck (CD&V) is een bijwijlen hallucinante opsomming van waar het allemaal misloopt. 'Voor mij blijft het een onbeantwoorde vraag waarom de uitvoerende macht, de rechterlijke macht en de administratie van de FOD (Federale Overheidsdienst) Justitie geen zin hebben om de burgers een betere dienstverlening te verschaffen', concludeert hij.

Sinds midden 2007 is er op ICT-gebied zo goed als niets gerealiseerd bij de rechtbanken, blijkt uit zijn brief. Dat heeft niet alleen te maken met de lang aanslepende formatiebesprekingen van 2007.

Ook de tweede poging om de justitie te informatiseren, met het 'Cheops-programma' van oud-minister Jo Vandeurzen (CD&V), heeft geen zoden aan de dijk gezet. Een eerste informatiseringspoging - via het Feniks-programma - strandde pijnlijk in maart 2007 met de verbreking van het contract met Unisys.

Vandaag staat de grootste ICT-operatie bij Justitie nauwelijks een stap verder. Van de 229 vredegerechten zijn er slechts honderd geïnformatiseerd. Bij de politierechtbanken lopen er twee proefprojecten, terwijl de informatisering van de rechtbanken van eerste aanleg 'geblokkeerd is'. 'Het is raden naar de reden hiervoor', schrijft Van Bossuyt.

De magistraat wijt de impasse aan politiek non-beleid. 'Een reeks uitvoeringsbesluiten ligt sinds december 2007 stof te vergaren bij de opeenvolgende ministers van Justitie. Zelfs maatregelen die geen geld kosten en die integendeel geld kunnen besparen (zoals centrale printing), worden niet geconcretiseerd.'

Het voornemen om vanaf begin 2011 te starten met elektronische procesvoering is niet meer haalbaar. België heeft ondertussen 'een bijna onoverbrugbare achterstand opgelopen tegenover de omringende landen.'

Het kabinet Justitie zegt dat het, net zoals voor het gerechtelijk landschap, aan een uitvoerige beleidsnota over de informatisering werkt.

Eigen Mening:
Minister van Justitie De Clerck heeft van 1995-1998 deze functie als eens waargenomen. Ook toen was het de bedoeling de 'in het slop' geraakte en in 'menig discussie verzeild' geraakte gerechtelijke organisatie opnieuw op punt te zetten. Telkens Minister De Clerck aan het bewind komt, komt er felle tegenspraak van 'binnenuit' het justitiële werkingsapparaat. Ik stel me dan de vraag: Is dit omdat Minister De Clerq te weinig rekening houdt met de geuite grieven, of is het juist omdat Minister De Clerq teveel op korte termijn wil doen, een te innoverende visie wil doorvoeren, waardoor er weer teveel omgegooid wordt? In ieder geval ben ik van mening dat als er 1 sector binnen ons overheidsapparaat informatisering dringend nodig heeft, het steevast justitie is. De archaïsche manier waarop men daar nog moet werken zorgt voor veel overlast, een te hoge personeelsbelasting en menig 'vergissing' die daaruit voortvloeit. Natuurlijk zorgt dit niet voor een onmiddellijk 'return on investment' (zoals informatisering van de belastingdiensten wel doen) waardoor dit vaak als minder dringend aanzien wordt. Misschien zouden dankzij een goede en doorgedreven informatisering van het justitiële apparaat praktijken zoals deze van rechter 'De Tandt' net iets sneller aan het licht komen, waardoor er ook sneller ingegrepen kan worden. Ook menig gerechtelijke vergissing zou hierdoor uitgesloten worden. Hierdoor bespaart men ook veel onschuldig leed, wat niet 'financieel' uit te drukken is.