actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Beeldcultuur baart ouders zorgen

Beeldcultuur baart ouders zorgen

Televisie, internet, videogames: het aanbod wordt steeds groter. Sommige ouders stellen regels op om het gebruik van de nieuwe media te beperken. Voor veel tieners is de beeldcultuur juist heel vanzelfsprekend. Er zijn ook gezinnen die hun jonge kinderen weghouden van televisie.

In het gezin van Franky Deceuninck en Anna Vanopdenbosch staat er een rem op tv-kijken en surfen op het internet. Dat levert behoorlijk wat discussie op met hun drie tieners: Bert (13), Zoë (15) en Bram (17). Ze mogen alleen tv-kijken op woensdag en in het weekend.

Het internet deed geleidelijk zijn intrede in het gezin. Bram begon zo vaak internetspelletjes te spelen dat het uit de hand dreigde te lopen, zegt Anna. ‘We kregen de indruk dat hij zich daarin aan het verliezen was. Het ging zover dat hij ’s nachts soms de pc aanzette en weer begon te spelen, terwijl wij sliepen. We waren bang dat het tot een verslaving zou leiden. Bovendien is er ook het sociale aspect. Er bleef nauwelijks tijd over voor vrienden. Weliswaar speelde hij op het internet samen met anderen, maar dat is geen reëel contact.’

Het ging stap voor stap. ‘Zoiets begint onschuldig. Enkele jaren geleden was er de doorbraak van onlinecomputerspelletjes. Bram was toen 14 en had er veel interesse voor’, zegt Franky. ‘Aanvankelijk waren de spelletjes vrij eenvoudig. Nu zitten ze al heel ingewikkeld in elkaar. Ik probeer soms mee te volgen als ze aan het spelen zijn, maar dat lukt me niet altijd.’

Afspraken maken om het gebruik van het internet in te perken, ging niet gemakkelijk. Bram: ‘Ik speelde inderdaad heel vaak, maar zag dat toen niet in. Dat mijn ouders het aantal uren wilden inkrimpen, vond ik onaanvaardbaar. Ik heb me er dan ook tegen verzet. Nu ben ik blij dat het zo is verlopen, ik leerde er veel uit. Het spel waar ik zo fel mee bezig was, ben ik intussen ontgroeid. Ik kan nu meer met vrienden optrekken dan toen. Soms spelen we een gezelschapsspel, zoals Risk’.
Anna en Franky blijven alert, want het is nu de jongste van het trio, Bert, die de leeftijd heeft waarop hij steeds vaker internetspelletjes wil spelen. Zoë gebruikt de computer vooral als een instrument om iets op te zoeken of voor contacten met vrienden, voor haar is het minder bepalend in haar leven.

Te veel onzin

Ook tv-kijken is in het gezin beperkt, tot vier dagen per week. Soms wordt er een uitzondering gemaakt. ‘Onlangs was er een reeks wedstrijden en mochten we vaker kijken. Wel moesten we op voorhand beslissen welke matchen we wilden zien’, zegt Bert.

Vader Franky heeft een eigen bedrijf in de audiovisuele sector en werkt vaak op de computer, professioneel dan. Het is de ouders niet te doen om het weren van alles wat met beeld te maken heeft, wel om een verstandig gebruik ervan. Franky: ‘Beeldcultuur is voor je het weet allesoverheersend. Het is daarom belangrijk hen mee te geven dat er nog andere dingen in het leven zijn’. Hij maakt zich zorgen over de kwaliteit van het aanbod op televisie. ‘Er is te veel onzin te zien. Het kan er vreselijk aan toe gaan, in sommige programma’s worden mensen gewoon vernederd. Er is ook veel Amerikaanse import. En dan hebben we het nog niet over de onderbrekingen met reclame.’
Bram heeft geen problemen met programma’s die zijn ouders dom vinden. ‘Soms is het leuk om gewoon een keer te kunnen lachen, ik wil er niet altijd iets uit leren. Ik weet dat die programma’s vaak onzin zijn. Jongeren zijn nu eenmaal de doelgroep van sommige tv-zenders, niet mijn ouders.’

De meeste van zijn vrienden mogen wel elke dag kijken, soms hebben ze het over een uitzending die hij niet kent omdat het een tv-loze dag was. ‘Het verbod ligt soms moeilijk. Wij groeien immers op met de beeldcultuur, ook voor school hebben we vaak internet nodig. Voor onze ouders is dat anders. We hebben ook nog maar een paar jaar een kabelaansluiting. Dat het zo lang duurde, vind ik onbegrijpelijk’, zegt Bram.

Anna ziet een voordeel: ‘Veel kinderen komen thuis en zetten de tv aan, bij ons gebeurt dat niet. Ze luisteren naar de radio of nemen al eens een boek.’
Franky wijst op een mogelijk nadeel van de beperkende afspraken. Want als de kinderen mogen internetten of tv-kijken, doen ze het ook. Het gebeurt zelden dat ze die momenten overslaan om iets anders te doen.

Ook al zijn de krijtlijnen gezet, de discussies zijn in het gezin niet van de baan. Nog geregeld duiken ze op. Het is ook niet gemakkelijk om de keuzes van de drie kinderen in overeenstemming te brengen. ‘Alles voortdurend goed afbakenen, is cruciaal. Onze zonen wilden onlangs op tv naar het voetbal kijken, Zoë verkoos een half uurtje internet. Dat vergt overleg. Belangrijk is ook dat je op voorhand de grenzen vastlegt. Het heeft geen zin om plots naast hen te staan en te zeggen dat ze midden in een spel moeten afsluiten omdat het etenstijd is. Ik laat dat nu ruim op voorhand weten, zodat ze zelf hun tijd kunnen indelen’, zegt Anna.

Geen tv

In het gezin van Arnout De Meyere en Harriët ten Kate zijn er drie jonge kinderen: Sigrid (6), Tamar (4) en Iwein (1). ‘Enkele maanden geleden beslisten we de tv weg te doen. Zelf keek ik weinig, mijn vrouw iets meer. Ik lees graag en zonder me dan af. Als de tv aanstaat, word je in het beeld meegezogen. Voor mij is tv verloren tijd, er is zoveel te doen. Soms mis ik weliswaar bepaalde beelden, zoals in verkiezingsperiodes, of tijdens de Olympische Spelen’, aldus Arnout.

Hij geeft wiskunde, fysica en cultuurbeschouwing in de hoogste klassen van het secundair aan de Steinerschool van Gent. Daar wordt kritisch omgegaan met beeldcultuur, een houding die hij ook in zijn thuissituatie vanzelfsprekend vindt. ‘Onze kinderen kijken wel eens tv bij de grootouders. Er zijn zoveel dingen die gezonder zijn dan televisie. Soms vraagt onze oudste dochter wel naar een tv, maar ze dringt er nooit op aan. Het is belangrijk dat ze via het spel hun fantasiewereld ontwikkelen, dat ze veel bewegen, dat er sociale contacten zijn. Ook inhoudelijk zijn de beelden op televisie voor kinderen soms veel te arm’, meent Arnout.

Hij overweegt wel om terug televisie in huis te halen als de kinderen wat groter zijn. Hij vindt het immers zinvol dat ze er op een gezonde manier mee leren omgaan. Thuis is er internet, maar cd-roms met kleuterspelletjes zijn uit den boze.

‘Op school zijn er uiteraard vakken waar de pc en het internet worden gebruikt. Toch zijn we bezorgd. In de hoogste klas lezen de leerlingen Faust van Goethe. Het valt op hoe moeilijk de jongeren van vandaag dat vinden, veel moeilijker dan hun leeftijdsgenoten van enkele jaren geleden. Om het levendiger te maken, komt er nu al eens een video of een stuk muziek aan te pas. Ook de taal wordt niet meer zomaar verstaan, de verbeeldingskracht is minder sterk. We merken hoe de zapcultuur in het onderwijs doordringt.’

‘Alles moet op maat gesneden zijn, het moet vlot te verteren zijn. Hoe sneller, hoe beter. Er is geen tijd meer om zelfstandig iets te verwerken. Ik ben dus benieuwd hoe het in ons gezin zal evolueren. Als het tieners zijn, zullen we water bij de wijn moeten doen.’

DS, 09-10-2009 (Hilde Pauwels)