De Gucht moest opkrassen


BRUSSEL - Om diplomatieke schade te vermijden had de liberaal geen keuze Karel De Gucht (Open VLD) volgt Louis Michel op als Europees commissaris. Had België volgende week geen opvolger aangeduid, dan was de diplomatieke schade bijzonder groot geweest. De liberale vicepremier neemt nu versneld afscheid van de Wetstraat en mag 'inlopen' op de post van Ontwikkelingssamenwerking in Europa.


'Weg met De Gucht!... want daar is hij op zijn best.' Met die slogan voerde minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht in 2007 een opmerkelijke verkiezingscampagne. Deze week is de kreet opnieuw van toepassing, want De Gucht kondigde gisteren aan dat hij en niemand anders de volgende Europese commissaris voor België wordt.

Normaal gezien zou die carrièrewending niet voor morgen zijn. Waarnemers gaan ervan uit dat de volgende Europese Commissie pas in december of zelfs januari 2010 van start gaat. Het nieuwe Europees Parlement wil de Commissie immers goedkeuren volgens de regels van het Verdrag van Lissabon en die worden ten vroegste in het najaar van kracht, na een tweede Iers referendum.

De huidige Belgische commissaris, Louis Michel (MR), is echter als Europees parlementslid verkozen en legt dinsdag ook effectief de eed af. Beide functies zijn niet combineerbaar, de ontslagbrief van Michel is ondertussen vertrokken. Komende maandag neemt hij ontslag om een dag later zijn nieuwe functie in het Europees Parlement op te nemen.

België moest dus wel erg snel een volwaardige opvolger aanduiden. Deed het dat niet, dan bleef de stoel open. In het verleden is dat wel al gebeurd, alleen ging het toen maximum om één of twee maanden. Diplomatiek was het geen optie om te wachten met de vervanging van Michel, zeker niet omdat België al langer aandringt op een sterkere Commissie.

De Gucht worstelde met die strakke timing, hij wilde eigenlijk wachten met de overstap om eerst nog twee belangrijke federale dossiers af te handelen: het asielbeleid en de begrotingsopmaak. Bronnen dicht bij het dossier wijzen erop dat de liberale vicepremier bijzonder weinig bewegingsmarge had, wilde hij ons land van een blamage vrijwaren. Zelfs het scenario dat De Gucht nog even zou onderhandelen in het asieldossier, dat midden deze maand op de federale tafel komt, was niet haalbaar.

De Gucht heeft nu nog zes maanden de volle bevoegdheid als commissaris van Ontwikkelingssamenwerking en krijgt zo de kans om een mooie post in de volgende Commissie af te dwingen. Net dat was een voorwaarde die hij al enkele keren stelde om naar de Commissie te trekken.

Het politieke akkoord dat De Gucht de opvolger wordt van Michel werd al in 2008 onderhandeld, als extra luik bij de verdeling van de federale ministersposten. Meteen werd vastgelegd dat Buitenlandse Zaken bij het vertrek van De Gucht naar CD&V zou gaan.

Met De Gucht verdwijnt een 'redelijk onverzettelijk' man van de federale bühne. De Berlarenaar was een van de architecten die in 1999 een paarsgroene ploeg op de been brachten, maar hij bleef liever partijvoorzitter dan in de schaduw van premier Guy Verhofstadt in de federale regering te zitten.

De Gucht bouwde vanuit de Melsensstraat aan een liberale volkspartij, maar bleek strategisch niet altijd loepzuiver te werken. In 2004 bracht een roekeloos opbod rond het migrantenstemrecht zijn partij in zwaar weer. Na een aanvaring met sterke man Verhofstadt verwijderde die hem van het voorzitterschap. In 2004 mocht hij dan Michel opvolgen op Buitenlandse Zaken.

Al snel ontpopte De Gucht zich in de regering tot een sterkhouder voor zijn partij, zeker bij begrotingsoefeningen zette hij de nodige decibels in. In 2007 werd hij de logische vicepremier van Open VLD, maar de recente verkiezingsnederlaag bracht Verhofstadt opnieuw formeel aan het roer van de liberalen. De Gucht hoeft geen nieuwe confrontatie met de kopman te vrezen, nu hij binnenkort naar Europa trekt.


DS, 08-07-2009 (Wouter Verschelden)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB