Fiscale noodtoestand in Californië


BRUSSEL - Liefst 48 van de 50 Amerikaanse staten kampen het komende fiscale jaar met begrotingstekorten. Nergens is de toestand zo dramatisch als in Californië.


Arnold Schwarzenegger, de gouverneur van de staat die in haar eentje de achtste economie ter wereld vormt, riep gisteren de financiële noodtoestand uit. Het begrotingstekort voor het fiscale jaar dat op 1 juli begon, wordt geraamd op 18,7 miljard dollar. Californië kampt nu al met een kastekort van 2 miljard euro.

Er moet en zal bespaard worden op de publieke dienstverlening, verordende Schwarzenegger. Bedrijven die voor de staat werken, zullen langer op hun geld moeten wachten. Overheidsinstellingen zullen de deuren sluiten op de eerste, tweede en derde vrijdag van de maand. De ambtenaren zullen geen loon ontvangen voor die drie werkdagen. Ziekenhuizen, gevangenissen en de politiediensten ontsnappen aan die maatregel.

In juni had Schwarzenegger al een derde besparingsplan in korte tijd aangekondigd (DS, 10 juni). Dat plan voorzag al in een uitdunning van het ambtenarenbestand, het schrappen van infrastructuurwerken en de verkoop van staatseigendommen. Het volstond niet.

De economische crisis treft Californië keihard: inkomsten kelderen doordat bedrijven failliet gaan en werknemers hun job verliezen, de huizenmarkt zit in het slop, consumenten geven minder uit.

Dat geldt wereldwijd voor alle landen. Maar 'ongeveer de helft van het probleem hebben we aan onszelf te danken', verklaarde Stephen Levy recentelijk aan het NRC Handelsblad. De directeur van het Center for Continuing Study of the California Economy merkte op dat het fout begon te gaan met de internetboom. Het geld stroomde binnen, zowel bij de bevolking als bij de staat. Alleen vergat Californië zijn uitgavenpatroon aan te passen na de dotcomcrisis - men deed alsof er niets aan de hand was.

Daar bovenop komt de kredietcrisis: banken zijn zeer voorzichtig geworden in het verlenen van leningen, de traditionele stoplap waarmee Californië de gaten dichtte. En de kredietwaardigheid van de Golden State daalde tot één van de laagste in de VS, waardoor de staat nauwelijks kan lenen - of alleen tegen zeer hoge tarieven.

Ten slotte helpt ook het politieke systeem niet: een akkoord over de begroting vergt een tweederde meerderheid in het parlement van Californië en dus een compromis tussen Democraten en Republikeinen. De Democraten geven de voorkeur aan belastingverhogingen boven bezuinigingen, bij de Republikeinen geldt net het omgekeerde.

De aandacht die Californië en zijn gouverneur traditioneel krijgen, zou doen vergeten dat vrijwel alle staten in de VS in hetzelfde schuitje zitten. Volgens het Center on Budget and Policy Priorities kampen 48 van de 50 staten (Montana en North Dakota zijn de uitzonderingen) voor het nieuwe boekjaar met geraamde begrotingstekorten die goed zijn voor omgerekend 118 miljard euro of een kwart van alle begrotingen.

Alle staten kunnen kiezen uit drie opties: eventuele reserves aanspreken, belastingen verhogen of uitgaven wegsnijden. De laatste twee opties houden het risico van een verdere vertraging van de economie in.


DS, 03-07-2009 (bar)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB